در برخی از افراد، با تغییر در رژیم غذایی و عوامل دخیل در سبک زندگی می‌توان اسهال مزمن را کنترل کرد. خبر خوش این‌که با تغییر در چیزهایی که یک فرد می‌خورد و یا مقدار و زمان مصرف آن‌ها، و همچنین در صورت نیاز با استفاده از داروها می‌توان کیفیت زندگی را در برخی از افراد تغییر داد.
تمامی پیشنهاداتی که در این مقاله آمده‌اند ممکن است برای همه کارآمد نباشند. توصیه می‌شود قبل از ایجاد تغییر در رژیم غذایی خود، با یک متخصص تغذیه مشورت کنید.
نقش رژیم غذایی در اسهال
اگر از اسهال مزمن رنج می‌برید، احتمالاً به شما توصیه شده تا از موز، نان تست، برنج و سیب رنده شده استفاده کنید.
این غذاها می‌توانند جلوی تحریک بیش‌ازحد روده‌ها را گرفته و شدت حرکات روده را کمتر کنند. بااین‌حال این غذاها برای اکثر افراد خسته‌کننده بوده و همچنین ازنظر غذایی کافی نیستند.
به‌عنوان یک نقطه‌ی شروع، در زیر به برخی از استراتژی‌های غذایی افراطی توصیه می‌کنیم که توسط متخصصین تغذیه توصیه نمی‌شوند:
- فیبر را از رژیم غذایی خود حذف نکنید.
- رژیم غذایی خود را تماماً به مایعات محدود نکنید.
- از خوردن مایعات پرهیز نکنید. (ممکن است بدن شما با کمبود آب مواجه شود)
- از غذاهای حاوی سدیم و پتاسیم پرهیز نکنید. این‌ها الکترولیت هستند و ممکن است در اثر اسهال، ذخایر آن‌ها در بدن به اتمام برسد.
به یاد داشته باشید، توصیه‌های عمومی در مورد رژیم غذایی برای همه‌ی افراد مناسب نبوده و تأثیر هر رژیم غذایی بر روی افراد مختلف متفاوت خواهد بود. درصورتی‌که در مورد علائم عارضه‌ی خود سؤال دارید می‌توانید با یک متخصص تغذیه گفتگو کنید. او می‌تواند به شما کمک کند تا علت ایجاد عارضه‌ی خود را پیدا کنید.
مواردی که در مورد اسهال باید به آن‌ها توجه داشت
اگر قصد دارید که تعداد دفعات دفع مدفوع خود را کنترل کنید، متخصص تغذیه، خوراکی‌هایی را به شما خواهد گفت که باید در مورد آن‌ها احتیاط کنید. در برخی از موارد، دمای غذا یا مقدار آن می‌تواند بر روی روده‌ها تأثیرگذار باشد.
اگر به اسهال مزمن مبتلا شده‌اید، می‌توانید یک تاریخچه از غذاهایی که خورده‌اید تهیه کنید تا بدین ترتیب بتوانید غذاهای مشکل‌ساز را شناسایی کرده و علائم خود را تحت نظر داشته باشید. غذاهای زیر می‌توانند به تشدید اسهال کمک کنند:
- نخود، ذرت، سبزیجات و کلم‌ها همگی شامل فیبر بوده و می‌توانند باعث تشدید اسهال شوند.
- میوه‌ها و آبمیوه‌ها شامل فروکتوز بوده که می‌تواند باعث بدتر شدن اسهال گردد.
- نوشیدنی‌های حاوی کافئین مانند قهوه و چای می‌توانند خاصیت ملین داشته باشند.
- نوشیدنی‌های الکلی مانند آبجو، شراب و لیکور می‌توانند اسهال را تشدید کنند.
- گوشت‌های چرب مانند بیکن و گوشت مرمری می‌توانند باعث بدتر شدن اسهال شوند.
- غذاهای سرخ شده، شیرینیجات و چیپس حاوی مقدار زیادی چربی هستند که اسهال را تشدید می‌کند.
- مونو سدیم گلوتامات (MSG) که یک طعم‌دهنده‌ی مصنوعی است، می‌تواند اسهال را تشدید کند.
- شیرین‌کننده‌های مصنوعی می‌توانند برای برخی از افراد مشکل‌ساز باشند.
- مقادیر بالای آجیل یا کره‌های آجیلی می‌توانند باعث تشدید علائم شوند.
- خوراکی‌هایی با قند متراکم می‌توانند علائم را تشدید کنند
- میوه‌های خشک‌شده مانند انجیر، خرما، کشمش و آلوبرقانی می‌توانند اثر ملین داشته باشند.
- آب آلوی برقانی می‌تواند خاصیت ملین داشته باشد.
- آدامس‌های بدون شکر حاوی قندهای مصنوعی سوربیتول، مانیتول و یا زایلیتول هستند که اثر ملین دارند.
- گیاه شیرین‌بیان می‌تواند اثر ملین داشته باشد.
علاوه بر رژیم غذایی که می‌تواند مشکل‌ساز باشد، برخی از مکمل‌های غذایی نیز می‌توانند دفعات اجابت مزاج را افزایش داده و باعث بدتر شدن اسهال شوند. مشاوره با یک متخصص تغذیه می‌تواند برای رفع اسهال به شما کمک کند.
غذاهایی که می‌توانند به رفع اسهال کمک کنند
متخصص تغذیه ممکن است به شما پیشنهاد کند تا برای جلوگیری از کمبود آب در بدن، مایعات بیشتری مصرف کنید ولی سعی کنید که این مایعات را در بین وعده‌های غذایی خود و نه در حین آن‌ها بخورید. (خوردن مایعات همراه با غذا سرعت تخلیه‌ی گوارشی را افزایش داده و به‌طور بالقوه باعث تشدید اسهال می‌شود.)
-
غذاها و نوشیدنی‌های حاوی سدیم و پتاسیم مصرف کنید
- آب گوشت (سدیم)
- نوشیدنی‌های ورزشی (سدیم و پتاسیم)
- اکوالیت، پدیالیت (سدیم و پتاسیم)
- موز (پتاسیم) و موز خشک‌شده راه‌های خوبی برای تأمین پتاسیم هستند و می‌توان آن‌ها را همراه با غذاهای دیگر تناول کرد.
- آبمیوه‌ها (پتاسیم)
- سیب‌زمینی آب پز یا پوره‌ی سیب‌زمینی (پتاسیم)
-
غذاهایی با میزان فیبر کمتر بخورید
- ماست (درصورتی‌که به لاکتوز حساس نیستید، در این صورت باید مصرف خود را محدود کنید)
- برنج
- نودل
- آب انگور
- کره‌ی بادام‌زمینی، مقادیر کم
- نان سفید
- گوشت بدون چربی
- پنیر کاتیج
- کمپوت میوه در مقادیر کم
- مقادیر کم سبزیجات
- نوشیدنی‌های خود را با دمای اتاق بنوشید. نه سرد و نه گرم
اگرچه گیاه اسفرزه برای افرادی که به یبوست مبتلا هستند استفاده می‌شود، می‌توان آن را برای کاهش سرعت روده‌ها و درنتیجه کاهش دفعات اجابت مزاج استفاده کرد. ریشه‌ی گیاه تمشک نیز حاوی تانیس بوده که می‌تواند مدت‌زمان عبور مواد غذایی از طول دستگاه گوارش را افزایش دهد.
ازجمله دیگر مکمل‌هایی که می‌توانند مفید واقع شوند، می‌توان به پروبیوتیک ها و پکتین ها اشاره کرد. پروبیوتیک ها می‌توانند اسهال ناشی از آنتی‌بیوتیک‌ها را درمان کنند. این ارگانیسم‌ها بیشتر در ماست‌های حاوی موجودات زنده مانند لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس یافت می‌شوند. به برچسب LAC بر روی مواد لبنی توجه کنید. ماست‌های یخ‌زده دارای LAC نمی‌باشند. درصورتی‌که از آنتی‌بیوتیک استفاده می‌کنید، باید بین مصرف آنتی‌بیوتیک و مواد لبنی 2 تا 3 ساعت زمان بگذارید.
پکتین نوعی فیبر است که در میوه‌ها و برخی از سبزیجات وجود دارد. پکتین را می‌توان به‌طور مجزا و به‌صورت یک پودر همراه با ژلاتین و پودینگ خریداری نمود. این مواد به‌طور طبیعی در میوه‌ها وجود دارند تا مدت‌زمان ماندگاری آن‌ها بالا برود. پکتین می‌تواند مدت‌زمان عبور مواد غذایی از دستگاه گوارش را افزایش داده و درنتیجه دفعات اجابت مزاج را کاهش دهد.
علاوه بر رژیم غذایی، تعداد وعده‌های غذایی نیز اهمیت زیادی دارد. متخصص تغذیه ممکن است به شما توصیه کند که به‌جای وعده‌های غذایی بزرگ، تعداد وعده‌ها را افزایش داده ولی آن‌ها را کوچک‌تر کنید. استراحت پس از غذا خوردن می‌تواند حرکات دودی روده را کند کند که تعیین‌کننده‌ی سرعت عبور مواد غذایی از درون دستگاه گوارش می‌باشد. برنامه داشته باشید که پس از هر وعده‌ی غذایی به مدت 20 تا 30 دقیقه در جای خود بنشینید و نیازی نداشته باشید که بلافاصله پس از خالی شدن بشقاب بلند شده و راه بروید.
جلوگیری از اسهال
برای جلوگیری از عوارض حرکات سریع روده‌ها می‌توانید موارد زیر را امتحان کنید:
- غذاها و نوشیدنی‌هایی که می‌توانند برای شما مشکل ایجاد کنند را شناسایی کنید
- خارج از زمان وعده‌های اصلی غذایی، مقادیر زیادی آب بنوشید
- روزانه از غذاهای حاوی سدیم و پتاسیم استفاده کنید
- وعده‌های غذایی خود را کوچک‌تر کرده و تعداد آن‌ها را افزایش دهید
- پس از غذا خوردن بنشینید
