برآورد زمان مطالعه: 8 دقیقه
مصرف زیاد الکل، مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئید، تغذیه نامناسب و عفونت ناشی از باکتری هلیکوباکترپیلوری همگی می‌توانند احتمال ابتلا به مشکل زخم معده را برای فرد افزایش دهند. به این ترتیب امروزه از رژیم غذایی زخم معده و التهاب معده استفاده می‌شود که در آن‌ها مقدار مصرف مواد غذایی ایجاد کننده التهاب معده محدود شده است. توجه داشته باشید مصرف برخی مواد غذایی خاص می‌تواند علائم این بیماری‌ها همچون درد معده، نفخ معده، سوزش سر دل، یا سوءهاضمه را بطور مشخص افزایش دهد. به همین خاطر در صورتی که به مشکل زخم معده دچار هستید، لازم است در این رابطه با متخصص تغذیه ملاقات نمایید.
اصلاح رژیم غذایی یکی از مراحل با اهمیت برای کمک به دیواره معده برای ترمیم و نیز پیشگیری از افزایش التهاب یا بازگشت شرایط به حالت عادی است. به همین خاطر لازم است از یک رژیم غذایی مناسب در موارد ابتلا به بیماری ورم و التهاب معده استفاده شود.
تغییر رژیم غذایی، مصرف برخی مواد غذایی خاص و اجتناب از مصرف سایر مواد غذایی می‌توانند به کاهش علائم زخم معده کمک کرده و فرآیند بهبود بیماری را تسریع نمایند. علاوه بر این در صورت ابتلا به زخم معده، رژیم غذایی مناسب و کاهش استرس می‌تواند به رفع مشکل کمک موثری نمایند. به هر حال همواره برای افراد مبتلا به زخم معده این سوال مطرح می‌شود که کدام یک از مواد غذایی می‌بایست مصرف شده و کدام یک از مواد غذایی می‌بایست از رژیم غذایی حذف گردد؟ شما می‌توانید برای دریافت مشاوره و یا رزرو نوبت از طریق شماره‌های 22569006 و 22779006 و شماره موبایل 09022569006 بعنوان ارتباط با تلگرام و واتساپ و منشی مطب اقدام نمایید.
جدول محتوا
مواد غذایی مناسب برای افراد مبتلا به زخم معده
افراد مبتلا به زخم معده می‌بایست مواد غذایی سالم ارائه شده در همه گروه‌های فوق را به صورت متناسب در رژیم غذایی خود مصرف کنند. به این ترتیب لازم است در رژیم غذایی میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، و لبنیات کم‌چرب یا نیم‌چرب وجود داشته باشد. غلات کامل در مواد غذایی مختلف مثل نان کامل، غلات صبحانه، پاستا، و برنج قهوه‌ای وجود دارد. توجه داشته باشید یک رژیم غذایی سالم می‌بایست دارای سطح پایین چربی‌های ناسالم، نمک، و نیز قند اضافه باشد. چربی‌های سالم شامل روغن زیتون و روغن کانولا است. در صورت نیاز به کسب اطلاعات بیشتر در این رابطه لازم است با متخصص تغذیه ملاقات و صحبت شود. برخی از نکات با اهمیت درباره رژیم غذایی مناسب برای زخم معده به شرح زیر هستند:
فیبر
یکی از اقلام با اهمیت تشکیل دهنده مواد غذایی است که نقش مهم در سلامت سیستم گوارشی و بهبود زخم معده دارد. میوه‌ها و سبزیجات تازه سرشار از فیبر هستند و با توجه به غنی بودن آن‌ها از ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌های مهم، در عمل می‌توانند بطور بالقوه از بدن حفاظت کرده و سلامت سیستم گوارشی را تامین نمایند.
میوه‌ها و سبزیجات
حاوی فلاونوئیدها و سایر اجزای مانند آن همچون کومارین‌ها، آلکالوئیدها، ترپنوئیدها، تانن‌ها، و فنولیک اسیدها دارای خواص درمانی و عملکرد مناسب برای بدن هستند. برای مثال یک ماده خاص به نام پولیفنول که در توت‌فرنگی موجود است، بر اساس مطالعات انجام شده می‌تواند برای بهبود و درمان زخم معده مناسب باشد.
سس لوبیای سیاه
تحقیقات انجام شده در سال‌های اخیر نشان می‌دهد برخی مواد موجود در سس لوبیای سیاه می‌تواند برای مبارزه با التهاب ناشی از عفونت معده در نتیجه باکتری هلیکوباکترپیلوری مناسب باشد.
ماست
با وجودی که در اکثر رژیم‌های غذایی تجویز شده برای زخم معده معمولاً به افراد توصیه می‌شود از مصرف شیر و لبنیات خودداری کنند. مصرف برخی از انواع ماست می‌تواند برای رفع مشکل زخم معده مناسب باشد. در حقیقت مطالعات انجام شده در این زمینه نشان می‌دهد مصرف ماست‌های حاوی باکتری لاکتوباسیلوس پروبیوتیک (probiotic lactobacillus) می‌تواند به رفع مشکل زخم معده کمک کند.
در هنگام ابتلا به زخم معده از مصرف کدام مواد غذایی باید اجتناب کرد؟
معمولاً، غذاهای پرچرب و به شدت اسیدی یا مواد غذایی که با ایجاد احساس سوزش سر دل برای فرد همراه هستند، می‌بایست در هنگام ابتلا به زخم معده مصرف نشوند. برخی از مهم‌ترین مواد غذایی که لازم است در هنگام ابتلا به زخم معده از مصرف آن‌ها خودداری شود به شرح زیر هستند:
نوشیدنی‌ها
- قهوه: قهوه حاوی کافئین یا فاقد کافئین یک نوشیدنی اسیدی است و می‌تواند باعث التهاب جداره معده شود.
- نوشیدنی‌های گازدار: این نوشیدنی‌ها ماهیت اسیدی داشته و لازم است از مصرف آن‌ها اجتناب شود.
- شیر و شیر کاکائو
- شکلات داغ و نوشابه
- چای نعناع
- چای سبز و چای سیاه حاوی کافئین یا فاقد کافئین
- آب پرتقال و گریپ‌فروت
- نوشیدنی‌های الکلی
غذاهای چرب
مواد غذایی حاوی چربی‌های اشباع می‌توانند باعث افزایش التهاب معده شوند. توجه داشته باشید مصرف مواد غذایی حاوی چربی‌های ترانس حتی ممکن است آسیب بیشتری برای معده در مقایسه با چربی‌های اشباع به همراه داشته باشند.
گوجه فرنگی، میوه‌ها و آب‌میوه‌های اسیدی
گوجه‌فرنگی و سس گوجه ماهیت اسیدی داشته و می‌توانند باعث التهاب معده شوند. علاوه بر این مرکبات و برخی میوه‌ها همچون لیمو شیرین، پرتقال، گریپ‌فروت، نارنگی، و لیمو ترش از سطح اسید بالاتر نسبت به سایر میوه‌ها برخوردار هستند. به این ترتیب به منظور کاهش التهاب معده، بهتر است تا حد ممکن مصرف این میوه‌ها کاهش پیدا کند.
غذاهای ادویه‌دار
در صورتی که مصرف غذاهای ادویه‌دار باعث التهاب معده شما می‌شود، این شرایط به معنی لزوم قطع مصرف آن‌ها نیست. در حقیقت تا کنون شواهدی وجود ندارد که نشان دهد انجام این کار می‌تواند به رفع مشکل زخم معده کمک کند. به هر حال اجتناب از مصرف این مواد غذایی می‌توانند علائم زخم معده را کاهش داده و به این ترتیب بهتر است از مصرف آن‌ها خودداری گردد. برای مثال افراد مبتلا به زخم معده بهتر است مواد غذایی حاوی ادویه‌های زیر را مصرف نکنند:
- فلفل سیاه و فلفل قرمز
- پودر چیلی
- خردل و جوز
شکلات و نعناع نیز اغلب در فهرست غذاهایی قرار می‌گیرند که لازم است در صورت ابتلا به زخم معده از مصرف آن‌ها اجتناب شود. به هر حال باید توجه داشته باشید افراد مختلف نسبت به میزان واکنش معده خود هنگام مصرف این مواد غذایی با یکدیگر متفاوت هستند.
علاوه بر این بر اساس مطالعات انجام شده، سیگار کشیدن می‌تواند احتمال ابتلا به زخم معده را افزایش دهد. کشیدن سیگار همچنین می‌تواند فرآیند بهبود زخم معده را آهسته کرده و حتی شرایط و علائم مربوط به آن را تشدید نماید. به همین خاطر همواره به افراد مبتلا به زخم معده توصیه می‌شود کشیدن سیگار را ترک کنند.
جایگزین‌های سالم برای مواد غذایی
خوشبختانه افراد مبتلا به این مشکل می‌توانند از مواد غذایی جایگزین برای رژیم غذایی خود به شرح زیر استفاده کنند:
جایگزینی موارد زیر به جای مصرف گوشت قرمز و مواد غذایی پرچرب:
- گوشت سفید پس از جدا کردن پوست و چربی آن
- ماهی (در صورت کنسرو شدن، لازم است از آب به جای روغن داخل کنسرو استفاده شده باشد)
- پنیر لوبیا، لوبیا و بنشن
به جای مصرف نوشابه یا قهوه:
- اکثر آب‌میوه‌ها به غیر از آب‌میوه‌های اسیدی
- آب
- چای سبک
جایگزینی موارد زیر به جای مصرف شیرینی‌های کره‌ای:
- نان تهیه شده از آرد کامل، نان ذرت و پیتا (pita)
- دسرهای تهیه شده از غلات کامل فاقد روغن ترانس
به جای ادویه‌ها یا سس‌های اسیدی:
- مایونز بدون چربی
- سالادهای کم‌چرب
- عسل
- سبزیجات تازه یا خشک
- نمک و فلفل سبک
برای رفع مشکل زخم معده لازم است در رژیم غذایی بیشتر به غذاهایی توجه شود که باعث کاهش التهاب معده و عدم تحریک آن می‌شوند. به هر حال، انتقال به یک رژیم غذایی سالم‌تر برای کاهش علائم زخم معده می‌بایست با انتخاب مواد غذایی انجام شود که برای سلامت بدن سودمند هستند. به این ترتیب فرد بیمار می‌تواند به تدریج مواد غذایی مناسب برای مشکل خود را شناسایی کرده و از این طریق، بهبود مشکل زخم معده و درمان آن را امکان‌پذیر نماید.
