درمان بیماری بواسیر (هموروئید) با رژیم غذایی
تقریباً نیمی از افراد بزرگسال با بیماری بواسیر (هموروئید) یا التهاب رگ‌ها در ناحیه راست روده یا مقعد با رسیدن به سن 50 سالگی مواجه می‌شوند. برخی از دلایل احتمالی این شرایط شامل بارداری، چاقی، نشستن برای یک دوره زمانی طولانی، مشکلات مزمن گوارشی و مصرف رژیم غذایی حاوی سطح پایین مایعات و فیبر است. به این ترتیب انتخاب یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند نقش موثر در پیشگیری یا کاهش علائم این مشکل داشته باشد.
فهرست مطالب
بواسیر (هموروئید) چیست؟
بواسیر یا هموروئید در حقیقت نشان دهنده التهاب و متورم شدن رگ‌های خونی در ناحیه داخل و خارج از مقعد است که می‌تواند ناراحتی مشخص برای بیمار در هنگام نشستن، ایستادن یا مدفوع کردن به همراه داشته باشد. در این شرایط بافت پیوندی در ناحیه مقعد بزرگ شده و ملتهب می‌گردد. این وضعیت در اکثر موارد به خاطر وارد شدن فشار بیش از حد به رگ‌های خونی شکم یا لگن در نواحی نزدیک به مقعد ایجاد می‌شود. همچنین گاهی اوقات بواسیر یا هموروئید در داخل مقعد باقی مانده و به این ترتیب قابل مشاهده و تشخیص نمی‌باشد.
در سایر مواقع، بواسیر باعث ایجاد برآمدگی خاص در ناحیه اطراف سوراخ مقعد می‌شود. در اینگونه مواقع بواسیر می‌تواند دچار خونریزی شدید شده و درد و ناراحتی زیاد برای فرد به همراه داشته باشد. این حالت همچنین می‌تواند باعث ایجاد احساس خارش یا ناراحتی غیر قابل تحمل در ناحیه مقعد برای فرد شود که بخشی از این شرایط به خاطر ایجاد مشکلات خاص در ارتباط با تمیز کردن ناحیه مقعد از مدفوع می‌باشد.
آیا بواسیر یا هموروئید خطرناک است؟
با وجود ناراحت کننده، اخطار دهنده (به خصوص در مواردی که مشکل همراه با خونریزی باشد)، و غیر قابل تحمل بودن، بواسیر یا هموروئید تا زمانی که ناحیه آسیب دیده دچار عفونت نشود، برای فرد خطرناک نیست. عوارض احتمالی ناشی از این مشکل شامل ترومبوز یا وارد شدن فشار به هموروئید، عفونت باکتریایی و شقاق پوست است. در موارد نادر خونریزی از ناحیه مقعد در نتیجه این شرایط می‌تواند باعث کم خونی بیمار شود. به هر حال، گاهی اوقات درد ناشی از هموروئید تحت فشار می‌تواند برای فرد شدید و غیر قابل تحمل باشد. به این ترتیب در صورتی که تغییرات مناسب در رژیم غذایی و سبک زندگی ایجاد نشود، یک مشکل محدود در این رابطه می‌تواند به یک مشکل جدی و مزمن تبدیل گردد.
در هیچ شرایطی نباید از روش‌های غیر حرفه‌ای برای رفع علائم ناشی از مشکل همچون خونریزی، التهاب و ورم در ناحیه مقعد استفاده کرد. در حقیقت لازم است در صورت مواجه شدن با این وضعیت با پزشک ملاقات شود تا از عدم وجود مشکلات جدی همچون سرطان شکم، مقعد یا راست روده، دیورتیکول، ابتلا به بیماری کرون و سایر مشکلات روده‌ای اطمینان حاصل گردد.
شرایط تغذیه تاثیرگذار بر وضعیت بواسیر (هموروئید)
ابتلا به بیماری بواسیر با موارد زیر ارتباط دارد:
- افزایش سن با کاهش قابلیت ارتجاعی بافت‌های پیوندی بدن همراه است. در حقیقت توجه کنید در تمام تبلیغات تلویزیونی برای روش‌های درمان بواسیر افرادی نشان داده می‌شوند که موهای خاکستری دارند.
- افزایش وزن و چاقی: بسیاری از مواقع بیان می‌شود رژیم غذایی و سبک زندگی با ابتلا به بیماری بواسیر یا هموروئید ارتباط دارند، زیرا این شرایط عمدتاً با وضعیت نامناسب رگ‌ها، التهاب و تغذیه نامناسب مربوط می‌باشند.
رژیم غذایی مناسب برای هموروئید
متخصص تغذیه و رژیم درمانی با بررسی علائم بیماری و شدت هموروئید (بواسیر) رژیم مناسب شما را ارائه خواهد کرد که نکات کلی زیر را در بر می‌گیرد. اما برای اطلاع دقیق از نحوه و میزان مصرف غذاهای آنتی هموروئید به مشاوره اولیه نیاز است.
فیبر
انتخاب یک رژیم غذایی سرشار از فیبر و آب می‌تواند باعث نرم شدن مدفوع شده و فرآیند دفع را برای فرد ساده نماید. به این ترتیب احتمال مواجه شدن با بواسیر بطور مشخص کاهش پیدا می‌کند. در صورتی که فرد به مقدار کافی مواد غذایی سرشار از فیبر مصرف کند، احتمال دچار شدن وی به یبوست کاهش می‌یابد. رایج‌ترین دلیل ابتلا به یبوست انتخاب یک رژیم غذایی ضعیف از نظر فیبر و سرشار از لبنیات است. فیبر به دو گروه اصلی طبقه‌بندی می‌شود: فیبرهای حل‌پذیر که در آب محلول هستند، و فیبرهای حل ناپذیر که از این شرایط برخوردار نیستند. هر دوی این دو نوع فیبر می‌توانند به حرکت مواد غذایی در سیستم گوارشی کمک کنند. به این ترتیب لازم است به منظور اجتناب از یبوست و جلوگیری از ابتلا به بیماری بواسیر، به مقدار کافی فیبر به رژیم غذایی اضافه شده یا از مکمل‌های حاوی فیبر استفاده شود.
روش‌های افزایش سطح فیبر در بدن
در هنگام مصرف هرگونه مواد غذایی در وعده‌های روزانه مقدار موجود فیبر در آن را مورد توجه دقیق قرار دهید. به خاطر داشته باشید مصرف مواد غذایی حاوی فیبر را به تدریج آغاز کرده و به آرامی مقدار فیبر موجود در مواد غذایی را افزایش دهید. همچنین در این شرایط بهتر است روزانه 8 لیوان آب در طول روز بنوشید. به این منظور می‌توان به نکات زیر توجه کرد:
- وعده‌های غذایی روزانه خود را با مصرف غلات کامل شروع کنید.
هنگام خرید غلات، به بسته‌هایی توجه کنید که عبارت «کامل» بر روی آنها درج شده است. در حقیقت غلات کامل در مقایسه با سایر غلات از سطح بالاتر فیبر برخوردار بوده و برای بدن بیشتر سودمند هستند. در هنگام خرید مقدار فیبر درج شده بر روی بسته مواد غذایی را کنترل کرده و سعی کنید تا حد امکان مواد غذایی خریداری کنید که حداقل 5 گرم فیبر در هر وعده آنها وجود داشته باشد. علاوه بر این با مصرف یک موز شما می‌توانید 3 گرم فیبر بیشتر به وعده غذایی صبحانه خود اضافه نمایید. - مصرف بیشتر لوبیا
به خاطر اینکه لوبیا حاوی مقادیر زیاد فیبر است، مصرف بیشتر آن می‌تواند فیبر مورد نیاز را در اختیار بدن قرار دهد. در حقیقت مصرف لوبیای پخته شده می‌تواند بیش از نیمی از مقدار فیبر روزانه مورد نیاز بدن را تامین کند. علاوه بر این امکان اضافه کردن لوبیا به سالاد، سوپ و ظرف پاستا نیز وجود دارد. - مصرف بیشتر مواد غذایی قهوه‌ای و مصرف کمتر مواد غذایی سفید
برنج قهوه‌ای، نان پخته شده با آرد کامل، و پاستای کامل همگی می‌توانند مقدار مناسب فیبر به رژیم غذایی شما اضافه کند. - استفاده از آرد کامل برای پخت مواد غذایی
در صورت امکان حداقل نیمی از آرد مورد نیاز برای پخت مواد غذایی را با آرد کامل کندم جایگزین کرده و کمتر از آرد سفید برای پخت غذا استفاده کنید. با توجه به اینکه آرد کامل گندم سنگین‌تر از آرد سفید می‌باشد، احتمالاً لازم است در این شرایط مقدار مصرف پودر کیک با توجه به دستور پخت به میزان یک قاشق چای‌خوری برای هر سه فنجان آرد کامل گندم افزایش پیدا کند. - اضافه کردن یک عدد سیب به رژیم غذایی روزانه
سیب حاوی یک ماده به نام پکتین است که یک فیبر محلول می‌باشد. این ماده به آرامی هضم شده و احساس سیری برای فرد ایجاد می‌کند. - مصرف آجیل
با ترکیب کردن اقلام مختلف در آجیل همچون بادام یا بادام هندی با کشمش، دانه‌های آفتاب‌گردان، ذرت بو داده یا چوب‌شور کامل می‌توان مقدار فیبر مصرفی در طول روز را افزایش داد. به این ترتیب می‌توان ترکیب تهیه شده را در اتومبیل یا در میز کار نگه داشته و به عنوان تنقلات سالم و سرشار از فیبر بین وعده‌های غذایی مصرف کرد. - اضافه کردن مواد غذایی حاوی فیبر در پخت غذا
به این منظور می‌توان مواد غذایی حاوی فیبر همچون جوی دو سر یا سایر موارد مانند آن را به فرآیند پخت غذا اضافه کرد. علاوه بر این امکان اضافه کردن برخی از این مواد به ماست نیز وجود دارد.
ماست و کفیر
مصرف ماست و کفیر (یک نوع ماست نوشیدنی) می‌تواند مواد پروبیوتیک سودمند و مناسب در اختیار بدن قرار دهد. این مواد حاوی باکتری‌هایی هستند که به سلامت سیستم گوارشی و بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند. در حقیقت مصرف این مواد می‌تواند از ابتلا به بواسیر یا هموروئید جلوگیری کرده یا این مشکل را درمان کند. برای دستیابی به بهترین نتایج ممکن در این ارتباط، بهتر است ماست یا کفیر غنی شده به صورت منظم مصرف شود. علاوه بر این نوشیدن کفیر می‌تواند مشکل کم‌آبی بدن را کاهش داده و حرکت‌های روده را تحریک نماید.
میوه‌ها و سبزیجات
میوه‌ها و سبزیجات حاوی مواد مغذی با ارزش در بدن هستند که در عمل می‌توانند به تقویت سیستم ایمنی کمک کرده و با تامین مایع مورد نیاز برای بدن، به رفع یبوست کمک کنند. مشابه مواد غذایی سرشار از فیبر، میوه‌ها و سبزیجات می‌توانند باعث نرم شدن مدفوع شده و فشار و درد ناشی از عملیات دفع را بطور مشخص کاهش دهند. بطور خاص میوه‌ها و سبزیجات سرشار از فیبر شامل توت، سیب، گلابی، آواکادو، کنگر فرنگی، نخود فرنگی، بروکلی، گیاهان دارای برگ سبز، لوبیا و کدو زمستانی هستند.
غلات سبوس‌دار
به خاطر اینکه غلات کامل حاوی تمام مواد مغذی موجود در غلات هستند، در عمل می‌توانند مقدار فیبر، پروتئین، و مواد مفید مورد نیاز دیگر را بیشتر از غلات فرآوری شده همچون آرد سفید در اختیار بدن قرار دهند. در حقیقت اکثر افراد به مقدار کافی در رژیم غذایی خود فیبر مصرف نمی‌کنند و دامنه فیبر مورد نیاز بدن در طول روز بین 21 تا 38 گرم می‌باشد. برای مثال مصرف یک‌چهارم فنجان عرق گل همیشه بهار یا یک فنجان آبجو غیر الکلی می‌تواند 6 گرم فیبر مورد نیاز بدن را تامین نماید. سایر مواد غذایی سرشار از فیبر شامل جوی دو سر، نان کامل و غلات صبحانه، برنج قهوه‌ای، برنج وحشی و ذرت بو داده است.
مایعات
برای پیشگیری از این بیماری یا کاهش علائم آن، لازم است به مقدار کافی در طول روز آب یا سایر مایعات نوشیده شود. به این منظور معمولاً به افراد توصیه می‌شود حداقل روزانه 8 لیوان آب نوشیده و به مقدار کافی شیر، میوه یا سبزیجات، چای گیاهی یا سوپ مصرف کنند. به خاطر داشته باشید آب میوه و سبزیجات نسبت به مواد غذایی کامل از سطح فیبر پایین‌تر برخوردار هستند. همچنین در این شرایط لازم است از مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین، نوشیدنی‌های الکلی و نیز دارای سطح بالای قند خودداری شود، زیرا مصرف این مایعات می‌تواند سطح آب بدن را کاهش داده و با افزایش وزن ارتباط داشته باشند.
