درمان درد و ناراحتی معده با رژیم غذایی
درد معده معمولاً به تحریک و تورم سیستم گوارش مربوط می‌شود. وقتی که درد در پوشش معده ایجاد می‌شود، ورم معده به وجود آمده و زمانی که روده‌ها درگیر می‌شوند، التهاب روده و اسهال اتفاق می‌افتد. غالباً درد معده به دلیل میکروارگانیسم‌های عفونی ایجاد می‌شود. عوامل دیگر مانند آسیب‌دیدگی‌ها، مسمومیت‌های غذایی، ناسازگاری غذایی، کافئین یا مصرف مداوم داروهای ضددرد نیز ممکن است باعث ایجاد درد در معده شوند. درد معده در بیشتر مردم با پیروی از رژیم‌های غذایی مناسب به‌سرعت بهبود می‌یابند. پیروی از یک رژیم غذایی می‌تواند به کاهش علائم و تسریع روند بهبودی کمک کند.
فهرست مطالب
روند درمان معده درد با رژیم غذایی
متخصص تغذیه با بررسی وضعیت شما و متناسب با میزان درد و ناراحتی و معده و علائم بیماری، رژیم غذایی مناسب را ارائه خواهد کرد. در ابتدا به پاره‌ای از نکاتی که در این رژیم‌های غذایی مدنظر قرار می‌گیرند اشاره شده است.
مایعات شفاف
در 24 تا 36 ساعت اول متناسب با شدت درد، رژیم غذایی شما باید فقط شامل مایعات شفاف باشد. مایعات را به میزان کم نوشیده و از خوردن غذاهای جامد اجتناب کنید. با این کار سیستم گوارش شما استراحت کرده و به مرور زمان، درد معده شما برطرف می‌شود.
مایعات کامل
زمانی که معده شما توانست مایعات شفاف را تحمل کند به تدریج خواهید توانست از مایعات کامل هم استفاده کنید. معمولاً پس از گذشت 24 ساعت می‌توانید از مایعات کامل استفاده کنید. مایعات کامل شامل میوه‌های نرم مانند موز و سیب، غلات و حبوبات برنجی، جو دوسر، سوپ، آب‌میوه، شربت و قهوه می‌شود. ممکن است شما به عدم تحمل لاکتوز مبتلا شده و با مصرف لبنیات، درد معده شما تشدید شود؛ بنابراین توصیه می‌شود که به مدت 1 تا 2 هفته از مصرف محصولات لبنی پرهیز شود.
غذاهای نرم
پس از گذشت حدود 24 ساعت از مصرف مایعات کامل، شما باید در حالی که هنوز به مصرف مایعات کامل ادامه می‌دهید به مرور از غذاهای طعم دار ملایم نیز استفاده کنید. غذاهای سبک شامل مایعات شفاف و کامل به علاوه پاستا یا برنج، نان تست، غلات صبحانه آماده مصرف؛ بیسکویت‌های نمک‌دار یا میوه‌های پخته‌شده و کنسروی؛ سبزیجات پخته‌شده نرم؛ سیب‌زمینی آب‌پز و یا له‌شده. تخم‌مرغ آب پز یا نیمرو؛ و گوشت، ماهی و مرغ می‌شود. از خوردن غذاهای تحریک‌آمیز به خصوص غذاهای تند، اسیدی، سرخ‌شده یا چرب خودداری کنید.
رژیم غذایی منظم
در مدت 24 تا 48 ساعتی که از غذاهای نرم استفاده می‌کنید باید تدریجاً به سمت برنامه غذایی متداول خود بازگردید. در این زمان درد شما تحت کنترل است. با پیروی از این رژیم غذایی، پس از چند روز سیستم گوارش و عملکرد روده‌های شما به حالت طبیعی خود بازمی‌گردد. در حالی که افراد درجه تحمل متفاوتی نسبت به برخی از غذاها دارند شما باید از مصرف لبنیات غیرپرورده، غذاهای تند، چرب و سرخ‌شده، کافئین، الکل و غذاهایی مانند غلات کامل، مغزیجات، میوه با پست و سبزیجات خام پرهیز کنید. اگر علائم بیماری برطرف نشد و درد معده شما ادامه یافت باید به یک متخصص تغذیه مراجعه کنید.
بهترین غذاها برای حل مشکلات معده
بیماری‌های شایع معده شامل نفخ معده، سوءهاضمه و زخم معده هستند. علاوه بر درمان‌های دارویی در زمان ضرورت، استفاده از برخی از غذاها می‌تواند به مدیریت علائم کمک کند. اگر علائم شما شدید بود یا برای مدت زیادی بهبود نیافت از راهنمایی‌های پزشکی کمک بگیرید.
ماست و کفیر
ماست و کفیر جزو مواد لبنی پرورده بوده که مقادیر قابل توجهی کلسیم و پروتئین دارند و از باکتری‌هایی به نام پروبیوتیک در آنها استفاده شده است. اگر چه همچنان تحقیقات ادامه دارد اما مواد پروبیوتیک می‌توانند تعادل را به روده‌ها بازگردانده و تأثیر باکتری‌های مضر مانند اچ. پیلوری که باعث زخم معده می‌شود را کاهش دهند. پروبیوتیک‌ها همچنین به کاهش ورم معده، کاهش گرفتگی عضلات شکم که به دلیل سندرم روده تحریک‌پذیر به وجود می‌آید و رفع اسهال کمک می‌کند. برای دست‌یابی به نتایج بهتر، ماست و کفیری که باکتری‌های زنده مانند لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و یا بیفیدوس بیفیدوباکتریوم دارند را به طور مرتب مصرف کنید.
برنج
برنج؛ یک کربوهیدرات پیچیده است که گلوکز بدن را که منبع انرژی بدن است تأمین می‌کند. با این که اکثر غلات کامل مقادیر فراوانی مواد مغذی و فیبر دارند اما برنج تنها غله‌ای است که باعث ایجاد گاز و نفخ در سیستم گوارش نمی‌شود. اگر شما زیاد نفخ می‌کنید یا از جمع شدن گاز در شکم خود رنج می‌برید، غلات را با برنج قهوه‌ای یا برنج ماسماتی جایگزین کنید. اگر علائم بیماری شما مانند اسهال یا ورم معده و التهاب روده با خوردن غذاهای فیبردار بدتر می‌شود از برنج سفیدی که به خوبی پخته شده است استفاده کنید و به مرور زمان دریافتی فیبر را با افزایش تدریجی مصرف برنج غنی‌شده با فیبر افزایش دهید تا بدن شما به دریافت فیبر بیشتر به صورت تدریجی عادت کند.
میوه‌ها و سبزیجات
میوه‌ها و سبزیجات منابع اولیه انتی اکسیدان ها مانند بتا کاروتن و ویتامین C هستند که باعث افزایش توانایی بدن برای مقابله با بیماری‌ها و عفونت‌ها شده و روند بهبودی بیماری را تسریع می‌کنند. میوه‌ها و سبزیجات سرشار از فیبر، فرایند بهبود زخم معده را تسریع کرده و احتمال ابتلا به این بیماری‌ها را کاهش می‌دهند. میوه‌ها و سبزیجات سرشار از فیبر عبارتند از تمشک، سیب، گلابی، کنگر فرنگی، نخود، لوبیا، عدس، کلم پیچ و اسفناج. اگر شما دچار رفلکس معده یا سوزش سر دل هستید از خوردن غذاهای اسیدی مانند لیموترش، آب پرتقال و محصولات مشتق شده از گوجه که باعث بدتر شدن علائم شما می‌شوند خودداری کنید.
محصولات سویا
سویا جزو حبوبات سرشار از پروتئین است که در بسیاری از غذاهای گیاهی و غیر گیاهی وجود دارد. بسیاری از مردم آنزیم‌های لازم برای هضم لاکتوز که یک نوع شکر است که به طور طبیعی در شیر گاو یافت می‌شود را ندارند. اگر شما از این دسته افراد هستید ممکن است پس از خوردن شیر، پنیر یا محصولات لبنی دیگر دچار نفخ، گاز معده و درد معده شوید. شیر، ماست و پنیر حاوی سویا جایگزین‌های غیر لبنی خوبی هستند که از کلسیم غنی شده‌اند. دانه‌های سویا و توفوی کامل نیز سرشار از پروتئین و کلسیم هستند.
رژیم غذایی مطلوب
پیروی از یک رژیم غذایی مطلوب تحت نظر پزشک (یک رژیم غذایی اولیه که از غذاهای غیر تند، نرم و با فیبر کم تشکیل شده است) باعث کاهش مشکلات معده می‌شود. این رژیم غذایی شامل محصولات لبنی کم‌چرب، محصولات تهیه‌شده از گندم تصفیه‌شده، توفو، کره بادام‌زمینی و سوپ است و نباید در آن از غذاهای چرب، میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل استفاده کرد.
نکات دیگر برای پیشگیری از درد معده
چه درد معده ناشی از سوءهاضمه بدون زخم باشد چه به دلایل خاص دیگر اتفاق افتاده باشد، برخی تغییرات ساده در سبک زندگی می‌تواند احتمال ابتلا به علائم ناشی از درد معده را کاهش دهد:
- وعده‌های غذایی کوچک‌تر در دفعات بیشتر بخورید:اگر شما مبتلا به سوءهاضمه هستید، به جای خوردن سه وعده غذایی اصلی، پنج تا شش وعده غذایی کوچک در روز بخورید.
- به موقع غذا بخورید و از وعده‌های غذایی چشم‌پوشی نکنید: معده معمولاً شیره‌ای برای هضم غذا ترشح می‌کند که فقط در زمان خوردن غذا ترشح می‌شود و در زمان‌های دیگر ترشح نمی‌شود.
- کمتر از غذاهای محرک استفاده کنید: قطع مصرف غذاهای تند، اسیدی، سرخ‌شده یا چرب باعث کاهش علائم درد معده شده و به بهبود معده کمک می‌کند.
- استعمال دخانیات را ترک کنید: استعمال دخانیات، تولید اسید معده را افزایش می‌دهد، فرایند بهبودی را کند کرده و احتمال ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهد.
- استرس خود را مدیریت کنید: استرس زیاد، ترشحات معده را افزایش می‌دهد. به طور منظم ورزش کنید و فعالیت‌های ریلکسیشن مانند یوگا را برای کاهش استرس در برنامه روزانه خود قرار دهید.
