ویتامین B12 و عملکرد آن در بدن

برآورد زمان مطالعه: 10 دقیقه

ویتامین B12 (کوبالامین) برای سلامت بافت عصبی، عملکرد مغز و گلبول های قرمز ضروری است. منابع غذایی ویتامین B12 شامل گوشت، تخم مرغ و برخی از محصولات مخمر است. افرادی که کمبود B12 دارند ممکن است به مکمل نیاز داشته باشند. علائم کمبود شامل سردرد و خستگی است.

کمبود یا نارسایی زمانی رخ می دهد که سطح ویتامین B12 برای پاسخگویی به نیازهای بدن بسیار کم شود. این می تواند منجر به تعدادی از علائم شود و در صورت عدم درمان حتی می تواند منجر به مشکلات عصبی غیرقابل برگشت شود.

ویتامین B12 مانند سایر ویتامین های گروه B یک ویتامین محلول در آب است. این بدان معنی است که می تواند در آب حل شود و از طریق جریان خون حرکت کند. بدن می تواند ویتامین B12 را تا 4 سال ذخیره کند و می تواند از شر هر ویتامین B12 اضافی یا ناخواسته در ادرار خلاص شود.

ویتامین B12 بزرگترین و از نظر ساختاری پیچیده ترین ویتامین است. این به طور طبیعی در محصولات حیوانی مانند گوشت و تخم مرغ وجود دارد و تولید کنندگان می توانند آن را از طریق سنتز تخمیر باکتریایی تولید کنند.

این مقاله عملکرد ویتامین B12 را بررسی می کند، چگونه یک فرد می داند که ویتامین B12 کافی مصرف نمی کند، و چگونه می تواند مصرف را افزایش دهد.

برای دریافت انواع رژیم غذایی برای لاغری و مشکلات تغذیه و کمبود وزن از مشاوره بهترین پزشکان تغذیه در کلینیک ما بهره ببیرید. پل ارتباطی ما با شما، شماره‌های تماس 22569006 و 22779006 و برای ارتباط با تلگرام، واتساپ و منش مطب با شماره 09022569006 می‌باشد

مزایا ویتامین B12

ویتامین B12 برای فرآیندهای مختلف بدن بسیار مهم است، از جمله منبع مورد اعتماد:

• عملکرد طبیعی مغز و سیستم عصبی
• عملکرد شناختی (توانایی تفکر)
• تشکیل گلبول های قرمز و پیشگیری از کم خونی
• کمک به ایجاد و تنظیم DNA
• احتمالاً از ناهنجاری های مادرزادی جلوگیری می کند
• کمک به محافظت از چشم در برابر دژنراسیون ماکولا
• برای تولید انرژی لازم است
• ویتامین B12 برای خون سالم ضروری است. وقتی بدن B12 کافی نداشته باشد، منجر به کاهش تولید طبیعی گلبول‌های قرمز خون (کم خونی) می‌شود که در رساندن اکسیژن اختلال ایجاد می‌کند.

کم خونی مگالوبلاستیک که به آن کم خونی کمبود تغذیه نیز گفته می شود، نوعی کم خونی است که در اثر کمبود B12 یا فولات ایجاد می شود. کم خونی مگالوبلاستیک با اختلال در سنتز DNA و تشکیل گلبول های قرمز بزرگ، غیر طبیعی و نابالغ مشخص می شود.

الزامات مصرف

موسسه ملی بهداشت (NIH) توصیه می کند که نوجوانان و بزرگسالان بالای 14 سال باید روزانه 2.4 میکروگرم (mcg) منبع مورد اعتماد ویتامین B12 مصرف کنند. افراد باردار باید 2.6 میکروگرم و افراد شیرده 2.8 میکروگرم مصرف کنند.

مصرف بیش از حد ویتامین B12 خاصیت سمی یا مضری را نشان نداده است. با این حال، افراد باید قبل از شروع هرگونه مکمل جدید با پزشک خود صحبت کنند.

برخی داروها ممکن است جذب ویتامین B12 را از غذاها کاهش دهند. این داروها عبارتند از:

• متفورمین
• مهار کننده های پمپ پروتون
• آگونیست های گیرنده H2 که اغلب برای بیماری زخم پپتیک استفاده می شود.

منابع غذایی ویتامین B12

ویتامین B12 به طور طبیعی در بسیاری از محصولات حیوانی وجود دارد. معمولاً در غذاهای گیاهی دیده نمی شود، مگر اینکه مکمل مصرف شود.

منابع غذایی خوب ویتامین B12 عبارتند از :

• گوشت گاو
• گوشت خوک
• ژامبون
• طیور
• بره
• ماهی، به خصوص هدوک و تن
• محصولات لبنی مانند شیر، پنیر و ماست
• برخی از محصولات مخمر تغذیه ای
• تخم مرغ
• علاوه بر این، تولید کنندگان برخی از انواع شیر گیاهی و غلات صبحانه را با ویتامین B12 غنی می کنند.

حتی اگر ویتامین B12 در انواع منابع غذایی یافت می شود، برخی از افراد در معرض افزایش خطر ابتلا به کمبود یا نارسایی B12 هستند. گروه های در معرض خطر افزایش یافته عبارتند از:

• بزرگسالان مسن تر
• کسانی که از رژیم های محدود کننده مانند رژیم های وگان استفاده می کنند
• افراد مبتلا به بیماری های خاص مانند بیماری سلیاک

علائم کمبود ویتامین B12

داشتن سطوح پایین یا کمبود B12 می تواند منجر به تعدادی از علائم شود که برخی از آنها می توانند جدی باشند. این می تواند منجر به آسیب غیرقابل برگشت و بالقوه شدید منبع مطمئن، به ویژه به سیستم عصبی و مغز شود. این، با این حال، غیر معمول است.

حتی سطوح کمی پایین تر از حد طبیعی ویتامین B12 می تواند علائم را تحریک کند. با این حال، این علائم منبع قابل اعتماد غیراختصاصی هستند و برای تشخیص کمبود ویتامین B12 کافی نیستند. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• افسردگی
• گیجی
• مشکلات حافظه
• خستگی
• سردرد
• تغییرات خلقی
• مشکل در تمرکز
• هنگامی که علائم بدتر می شوند، می توانند شامل تغییرات عصبی مانند بی حسی و گزگز در دست ها و پاها باشند. برخی افراد ممکن است در حفظ تعادل مشکل داشته باشند.

• حرکات غیر معمول، مانند لرزش صورت
• مشکلات رفلکس
• مشکلات تغذیه
• تحریک
• مشکلات رشد نهایی در صورت عدم درمان
• کمبود B12 با افزایش خطر ابتلا به اختلالات شناختی و افسردگی مرتبط است.

کمبود ویتامین B12 نیز می تواند منجر به کم خونی شود. شایع ترین علائم کم خونی خستگی، تنگی نفس و ضربان قلب نامنظم است. افراد مبتلا به کم خونی ممکن است موارد زیر را نیز تجربه کنند:

• درد دهان یا زبان
• کاهش وزن
• رنگ پریدگی یا زرد شدن پوست
• اسهال
• مشکلات قاعدگی

چه کسی در معرض خطر است؟

چندین گروه از افراد ممکن است در معرض خطر کمبود ویتامین B12 باشند.

گیاهخواران با خطر کمبود ویتامین B12 روبرو هستند، زیرا رژیم غذایی آنها محصولات غذایی با منبع حیوانی را حذف می کند. بارداری و شیردهی می تواند کمبود را در گیاهخواران بدتر کند. اگر رژیم گیاهخواری به دقت برنامه ریزی نشده باشد، دریافت ویتامین B12 کافی تنها از طریق غذاهای گیاهی دشوار است. به همین دلیل، برای کسانی که از رژیم های گیاهی پیروی می کنند، توصیه می شود مکمل B12 را مصرف کنند.

برای دانستن معایب و مزایایی رژیم غذایی گیاه‌خواری مقاله رژیم غذایی گیاهخواری و خام گیاه خواری:مزایا و معایب را مطالعه کنید.

در اینجا درباره غذاهای B12 برای وگان ها و گیاهخواران بیشتر بدانید.

افراد مبتلا به کم خونی خطرناک ممکن است فاقد ویتامین B12 باشند. کم خونی پرنیشیوز یک بیماری خود ایمنی است که خون را تحت تاثیر قرار می دهد. بیماران مبتلا به این اختلال فاکتور درونی (IF) کافی ندارند، پروتئینی در معده که به بدن اجازه می دهد ویتامین B12 را جذب کند.

سایر گروه های در معرض خطر شامل افرادی هستند که مشکلات روده کوچک دارند، به عنوان مثال، افرادی که روده کوچکشان با جراحی کوتاه شده است. بیماری کرون همچنین یک منبع خطر برای کمبود ویتامین B12 به دلیل درگیری مکرر ایلئوم انتهایی است.

گاستریت، بیماری سلیاک و بیماری التهابی روده (IBD) ممکن است منجر به کمبود شود، زیرا این شرایط جذب مواد مغذی را کاهش می دهد.

افراد مبتلا به اختلال مزمن مصرف الکل ممکن است فاقد ویتامین B12 باشند، زیرا بدن آنها ممکن است مواد مغذی را به طور موثر جذب نکند.

افراد مبتلا به دیابت که تحت درمان با متفورمین هستند، باید سطح B12 خود را به طور منظم توسط متخصص مراقبت های بهداشتی آزمایش کنند. این به این دلیل است که متفورمین جذب ویتامین B12 را کاهش می دهد.

درمان کمبود ویتامین B12 شامل مکمل های خوراکی ویتامین B12 یا تزریق ویتامین B12 است.

مکمل ها

برخی افراد در جذب ویتامین B12 از منابع غذایی مشکل دارند و ممکن است نیاز به مصرف مکمل داشته باشند.

برخی از جمعیت ها ممکن است مشکلاتی در جذب ویتامین B12 از غذا داشته باشند، از جمله:

• بزرگسالان مسن تر
  افراد مبتلا به کم خونی خطرناک
  کسانی که اختلالات روده ای دارند
  افراد می توانند مکمل های B12 را به صورت خوراکی یا اسپری بینی مصرف کنند. با این حال، مکمل های خوراکی ممکن است در بسیاری از موارد کمبود به منبع مورد اعتماد کمک نکنند. در این شرایط، پزشک ممکن است تزریق ویتامین B12 را توصیه کند.
• گیاهخواران و سایر افرادی که B12 کافی از رژیم غذایی خود دریافت نمی کنند می توانند مکمل ها را برای جلوگیری از کمبود مصرف کنند. این امر به ویژه در دوران بارداری و در دوران شیردهی بسیار مهم است.

تزریق

پزشکان ممکن است تزریق ویتامین B12 را برای برخی از افراد مبتلا به کم خونی خطرناک یا مشکلات سوء جذب ویتامین B12 و کمبود شدید تجویز کنند.

این تزریق ها شامل ویتامین B12 به شکل سیانوکوبالامین یا هیدروکسوکوبالامین است.

یک متخصص مراقبت های بهداشتی معمولاً این تزریق ها را یک روز در میان به مدت 2 هفته یا تا زمانی که علائم فرد بهبود یابد، به عضله تزریق می کند. ادامه درمان بستگی به این دارد که علت کمبود به رژیم غذایی مربوط باشد یا اینکه فرد دارای مشکلات عصبی همراه باشد.

عوارض جانبی

پزشکان ویتامین B12 منبع مطمئن را در مقادیر زیاد سمی نمی دانند.

تزریق هیدروکسوکوبالامین ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند، از جمله:

• درد، تورم یا خارش در محل تزریق
• حالت تهوع یا استفراغ
• سردرد
• سرگیجه
• گرگرفتگی
• عوارض جانبی جدی نادر است. با این حال، اگر افراد پس از تزریق دچار تپش قلب یا علائم شوک آلرژیک شوند، باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرند.

سوالات متداول