برآورد زمان مطالعه: 9 دقیقه
دیابت نوع 2 اختلالی است که در آن “گلوکز” نمی‌تواند به میزان کافی وارد سلول‌ها شود. هنگامی که قند نتواند وارد سلول‌ها شود، میزان آن در جریان خون افزایش می‌یابد که می‌تواند به عوارضی مانند بیماری‌های کلیوی ، عصبی، آسیب‌دیدگی‌های چشمی و بیماری‌های قلبی عروقی منجر شود. آیا شما جزء افرادی هستید که مدام این سؤال را از خود می‌پرسند! “با این بیماری چه غذاهایی را می‌توانم بخورم؟”. اکنون زمان پایان نگرانی شماست! زندگی با دیابت به معنی محرومیت از تمام مواد غذایی نیست! برای دانستن رژیم غذایی دیابت نوع 2 با ما همراه باشید.
در کلینیک تغذیه و رژیم‌درمانی دکتر ابوالحسنی ما به شما کمک خواهیم کرد تا متعادل‌سازی وعده‌های غذایی خود را یاد بگیرید و سالم‌ترین و مناسب‌ترین مواد غذایی را برای مصرف انتخاب نمایید.
هنگامی که شما با یک رژیم غذایی سالم سازگار گشتید، دیگر جای نگرانی نیست، شما می‌توانید طیف گسترده‌ای از وعده‌های غذایی خوشمزه و تنقلات را در برنامه غذایی خود داشته باشید.
برای دریافت اطلاعات بیشتر با شماره‌های 02122779006 و 02122581002 تماس حاصل نمایید.
آنچه درباره رژیم مخصوص افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ خواهید خواند:
جدول محتوا
دیابت نوع 2 چیست؟
دیابت نوع 2 در طول زمان به‌صورت تدریجی ایجاد می‌شود. در این بیماری قند (گلوکز) به میزان کافی نمی‌تواند وارد سلول‌ها شود. قند (گلوکز) سوخت ارجح سلول‌های عضلانی و مغز محسوب می‌شود، اما برای انتقال آن به سلول‌ها نیاز به هورمونی دارد به نام “انسولین”. هنگامی که سطح انسولین کم شود و قند نتواند برای مصرف وارد سلول‌ها گردد، میزان قند خون افراد افزایش می‌یابد.
چه نوع مواد غذایی برای یک برنامه غذایی دیابت نوع 2 توصیه می‌شود؟
رژیم غذایی افراد دیابتی می‌تواند الگو تنوع مختلفی داشته باشد، این رژیم می‌تواند نسبت‌های مختلفی از چربی، کربوهیدرات و پروتئین‌ها را تشکیل دهد.
- کربوهیدرات‌های مصرفی باید “گلیسمیک لود” پایینی داشته باشند و عمدتاً از سبزیجات تأمین شوند.
- چربی و پروتئین‌ها عمدتاً باید از منابع گیاهی تأمین گردند.
رژیم‌های غذایی توصیه‌شده برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 عبارت‌اند از: رژیم غذایی گیاهخواری یا خام‌گیاه‌خواری، رژیم غذایی آمریکایی (که بر ورزش تأکید ویژه‌ای دارد)، رژیم غذایی پالئو رژیم غذایی مدیترانه‌ای.
کربوهیدرات‌های مخصوص رژیم غذایی دیابت نوع 2
کربوهیدرات‌ها عمده موادی هستند که قند خون را افزایش می‌دهند. “شاخص گلیسمیک” و “گلیسمیک لود” دو اصطلاحات علمی هستند که برای توصیف تأثیر کربوهیدرات‌ها بر میزان قند خون مورداستفاده قرار می‌گیرند.
- مواد غذایی با شاخص( یا لود) گلیسمی پایین ، میزان قند خون را به‌صورت متوسط و با سرعت کمتری افزایش می‌دهند، درنتیجه این نوع مواد غذایی برای افراد مبتلا به دیابت، مناسب‌ترین انتخاب هستند.
- درواقع میزان فیبر، چربی و پروتئین‌های موجود در مواد غذایی، عواملی هستند که “گلیسمیک لود” مواد غذایی را تعیین می‌کنند.
- تفاوت بین شاخص گلیسمیک و گلیسمیک لود در این است که، “شاخص گلیسمیک” یک معیار استاندارد برای اندازه‌گیری میزان افزایش قند خون است، درحالی‌که گلیسمیک لود، شاخصی است که برای وعده‌های غذایی در زندگی واقعی و روزمره افراد تنظیم‌شده است.
کربوهیدرات‌ها به یکی از دو گروه زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
- کربوهیدرات‌های پیچیده (غذاهایی با “گلیسمیک لود” پایین و یا غذاهایی که باید در رژیم غذایی افراد دیابتی قرار بگیرند): آن‌ها در غذاهای کامل یافت می‌شوند و خود نیز از مواد مغذی و محتویات اضافی دیگر تشکیل شده‌اند، از قبل:
- فیبرها
- ویتامین‌ها
- مقادیر کمی از پروتئین و چربی‌ها
این مواد مغذی اضافی موجود در کربوهیدرات‌های پیچیده، سرعت جذب گلوکز را کاهش داده و باعث تثبیت بیشتر قند خون می‌شوند.
- کربوهیدرات‌های ساده (غذاهایی با “گلیسمیک لود” بالا یا غذاهای که نباید در رژیم غذایی افراد مبتلا به دیابت نوع 2 قرار بگیرد، چراکه آن‌ها سطح قند خون را بالا می‌برند)، آن‌ها عمدتاً شامل غذاهای فراوری‌شده‌ای هستند که فاقد مواد مغذی لازم برای کاهش جذب سرعت گلوکوز می‌باشند، درنتیجه این مواد می‌توانند به‌سرعت قند خون افراد را بالا ببرند. بسیاری از کربوهیدرات‌های ساده را می‌توان تحت عنوان “غذاهای سفید” معرفی نمود.
چربی‌ها سالم در رژیم غذایی دیابت نوع 2
چربی اثر مستقیم کمی بر میزان قند خون دارد؛ اما به‌عنوان بخشی از یک وعده غذایی، در کم کردن سرعت جذب کربوهیدرات‌ها مفید است. همچنین چربی اثراتی بر سلامتی ما دارد که ارتباطی با قند خون ما ندارد، مثلاً:
- چربی گوشت حیوانات، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش دهد. اما به نظر می‌رسد، چربی موجود در لبنیات، به‌خصوص فراورده‌های تخمیر شده مانند ماست، ریسک کمتری در این خصوص داشته باشند.
- چربی‌های گیاهی مانند روغن‌زیتون، مغزها، دانه‌ها و آوکادو می‌توانند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش دهند.
- همچنین وجود چربی در رژیم غذایی می‌تواند به احساس سیری افراد کمک کند، درنتیجه می‌تواند در مدیریت پرخوری افراد نقش ایفا کرده و میل به کربوهیدرات‌ها را کاهش دهد.
استفاده از چربی‌های سالم (مثلاً مصرف آوکادو با نان تست تهیه‌شده از غلات کامل) در وعده‌های غذایی، بسیار رضایت‌بخش‌تر و سالم‌تر از استفاده از غذاهایی مانند مربا با نان تست سفید است.
پروتئین‌ها
منابع غنی از پروتئین گیاهی
جریان ثابتی از انرژی برای بدن فراهم می‌کنند و تقریباً اثر ناچیزی بر میزان قند خون دارند. پروتئین‌ها، بخصوص پروتئین گیاهی، همیشه باید بخشی از یک وعده غذایی یا میان وعده شما را تشکیل دهد. پروتئین نه‌تنها قند خون را پایدار نگه می‌دارد، بلکه میل و هوس شما را نسبت به شیرینیجات کاهش می‌دهند، به‌نحوی‌که احساس سیری در شما افزایش می‌یابد. پروتئین می‌تواند هم منبع گیاهی داشته باشد و هم منبع حیوانی. بااین‌حال، منابع حیوانی اغلب حاوی چربی‌های اشباع ناسالم هستند. توجه به تعادل درشت مغذی‌ها (چربی، پروتئین و کربوهیدرات‌ها) در یک وعده غذایی، از پایدار شدن قند خون شما پشتیبانی خواهد نمود. به‌طور خاص، چربی، پروتئین و فیبرها همگی در کم کردن سرعت جذب کربوهیدرات‌ها مؤثر هستند، درنتیجه آزادسازی انسولین و جذب گلوکز با سرعت پایین‌تری انجام می‌شود، که باعث تثبیت قند خون شما می‌شود، این فرایند به نفع سلامتی شما است.
غلات و سبزیجات نشاسته‌ای
کوینوآ
غلات سبوس‌دار، مانند برنج قهوه‌ای، کوینوآ و بلغور جو منابع خوبی از فیبرها و مواد مغذی محسوب می‌شوند. همچنین آن‌ها از “گلیسمیک لود” پایینی برخوردار هستند، که این امر گزینه خوبی برای افراد دیابتی محسوب می‌شود. برچسب موجود بر روی بسته‌های مواد غذایی فراوری‌شده و غلات سبوس‌دار ممکن است گیج‌کننده باشد. غلات کامل به دلیل داشتن “گلیسمیک لود” پایین، اثر کمتری بر میزان قند خون افراد دارد. غلات سبوس‌داری را انتخاب کنید که هنوز در مرحله دانه‌ای خود قرار دارند، مانند برنج قهوه‌ای و کوینوا و یا در برچسب مواد غذایی به دنبال بسته‌هایی باشید که حاوی فیبر باشند.
این نوع سبزیجات منابع خوبی از مواد مغذی مثل ویتامین C را تشکیل می‌دهند، میزان کربوهیدرات آن‌ها از میزان کربوهیدرات سبزیجات سبز کمتر است، اما از میزان کربوهیدرات غلات تصفیه‌شده پایین‌تر می‌باشد.
سبزیجات غیر نشاسته‌ای
سبزیجات غیر نشاسته‌ای، مانند سبزیجات سبز، می‌توانند به‌وفور خورده شوند. اثر آن‌ها بر قند خون محدود است و ضمناً خواص درمانی بسیاری دارند، بنابراین تا می‌توانید از آن‌ها بخورید! تقریباً همه افراد می‌توانند از خوردن سبزی زیاد بهره ببرند. ما در روز حداقل به پنج وعده غذایی نیازمند خواهیم بود.
کدام مواد غذایی باید از رژیم غذایی افراد مبتلا به دیابت نوع 2 حذف شوند؟
افراد مبتلا به دیابت نوع 2 باید از مصرف بسیاری از غذاهای ناسالم، همانند دیگر افراد، پرهیز کنند.
غذاهایی که باید در رژیم غذایی محدود شوند، عبارت‌اند از:
- نوشابه‌ها: نوشابه‌های شیرین شده با شکر و یا شیرین‌کننده‌های مصنوعی باید از رژیم غذایی روتین حذف شوند، چراکه باعث افزایش قند خون می‌شوند.
- شکر تصفیه‌شده (نان‌شیرینی‌ها، شیرینی، کیک، بیسکویت، کلوچه، شکلات، آب‌نبات)
- کربوهیدرات‌های فراوری‌شده (نان سفید، ماکارونی، چیپس، بیسکویت‌های ترد)
- چربی‌های ترانس (هر چیزی که کلمه هیدروژنه بر روی آن باشد) مانند، برخی از کره‌ها، برخی از سس‌های مایونز، برخی از سس‌های سالاد، سس‌های طمع دهنده و مواد پیش‌نیاز ساخت کیک‌ها و برخی نان‌ها.
- محصولات حیوانی با چربی بالا (گوشت قرمز، کالباس، بیکن، سوسیس)
- محصولات لبنی پرچرب (شیر کامل، خامه، پنیر، بستنی)
- شربت ذرت با فروکتوز بالا (مورداستفاده در نوشابه، آب‌نبات‌ها، مواد غذایی بسته‌بندی‌شده)
- شیرین‌کننده‌های مصنوعی (در غذاهای فراوری‌شده با برچسب “رژیمی”)
- غذاهای فراوری‌شده (شیرینیجات، آب‌نبات، چیپس، ذرت بوداده، کلوچه‌ها)
محاسبه واحد کربوهیدرات‌های مصرفی در افراد مبتلا به دیابت نوع 2
محاسبه واحد کربوهیدرات مصرفی، راه مؤثری برای کنترل قند خون در بزرگ‌سالان مبتلا به دیابت نوع دو می‌باشد. این کار می‌تواند به بهبود کنترل دیابت و کاهش وزن در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 منجر شود. محاسبه کربوهیدرات مصرفی به همراه محاسبه میزان چربی مصرفی به گرم، راه مؤثری برای کاهش وزن و کنترل بیماری دیابت است. در حدود 90 دقیقه بعد از خوردن غذا، تقریباً 100 درصد کربوهیدرات‌ها در خون به قند تبدیل می‌شوند.
مصرف چربی، به‌خصوص مصرف چربی‌های اشباع‌شده، مقاومت به انسولین را افزایش می‌دهد، همچنین تجمع چربی‌ها در ناحیه شکم را نیز افزایش خواهد داد که اغلب این موضوع با مبتلا شدن به دیابت نوع 2 در ارتباط است.
توصیه‌هایی در خصوص محاسبه کربوهیدرات‌ها
- قند خون خود را قبل از هر وعده غذایی و 90 دقیقه بعدازآن، برای سه صبحانه، سه ناهار و سه شام اندازه‌گیری و یادداشت نمایید.
- نوع و مقدار هر ماده غذایی را که در طی این نه وعده غذایی، مصرف می‌کنید یادداشت نمایید.
- در هر وعده غذایی، میزان کربوهیدرات خورده شده را به گرم یادداشت نمایید.
- در هر وعده غذایی، میزان چربی خورده شده را به گرم یادداشت نمایید.
