برآورد زمان مطالعه: 11 دقیقه
رژیم غذایی مناسب برای دیابت به سادگی نشان دهنده یک برنامه تغذیه سالم است که سرشار از مواد مغذی بوده و سطح چربی و کالری آن پایین می‌باشد. به این ترتیب استفاده از این رژیم غذایی می‌تواند به کنترل سطح قند خون کمک کند. در واقع یک برنامه مناسب برای رژیم غذایی افراد دیابتی می‌تواند درباره مقدار و نوع مواد غذایی و میان وعده‌های مصرفی و زمان مناسب تغذیه اطلاعات مناسب را در اختیار شما قرار دهد. به این منظور برنامه غذایی تجویز شده می‌بایست با عادت‌های غذایی و شرایط بدنی شما هماهنگی داشته باشد. در ادامه نکات با اهمیت درباره فهرست مواد غذایی مناسب برای مصرف در رژیم دیابت و توصیه‌های مربوط به مصرف مواد غذایی حاوی کربوهیدرات توضیح داده شده است.
انتخاب یک برنامه غذایی مناسب می‌تواند به افراد مبتلا به دیابت برای کنترل قند خون، فشار خون، و سطح کلسترول کمک کرده و نقش موثر در کنترل وزن و حفظ تناسب اندام داشته باشد. علاوه بر این در صورت نیاز به کاهش وزن یا حفظ شرایط وزنی موجود، برنامه غذایی در دستیابی به این نتایج از نقش با اهمیت برخوردار است.
متخصص تغذیه می‌تواند کمک لازم را به بیمار برای انتخاب بهترین رژیم غذایی برای مواجه شدن با شرایط این بیماری ارائه کند. به این ترتیب هنگامی که از مواد غذایی سالم در رژیم غذایی استفاده شود، سطح سلامت عمومی فرد افزایش یافته و نیز پیشگیری از عوارض جانبی همچون بیماری‌های قلبی و برخی انواع سرطان امکان‌پذیر خواهد شد. برای دریافت اطلاعات بیشتر می‌توانید با شماره‌های 02122779006 و 02122581002 تماس حاصل نمایید.
انچه خواهید خواند
جدول محتوا
هدف از تعیین رژیم غذایی برای افراد دیابتی
در صورت ابتلا به دیابت یا قرار گرفتن در معرض این بیماری، پزشک احتمالاً به شما توصیه می‌کند با یک متخصص تغذیه برای برنامه‌ریزی یک رژیم غذایی سالم ملاقات کنید. این برنامه غذایی به شما کمک می‌کند سطح قند (گلوکز) خون خود را کنترل کنید. وزن بدن را در سطح مناسب حفظ نموده و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی همچون فشار خون و چربی خون بالا را کاهش دهید.
هنگامی که در رژیم غذایی چربی و کالری اضافی مصرف گردد، این شرایط با واکنش نامناسب بدن و افزایش سطح قند خون همراه می‌شود. به این ترتیب در صورتی که قند خون به درستی کنترل نشود. همواره احتمال مشاهده مشکلات جدی برای فرد مثل قند خون بالا (هایپرگلایسمی) و نیز عوارض بلند مدت همچون آسیب‌دیدگی عصبی، نارسایی کلیوی و مشکلات قلبی بطور مشخص افزایش می‌یابد. برای اکثر افراد مبتلا به دیابت نوع 2، کاهش وزن می‌تواند به کنترل ساده‌تر قند خون کمک کند. و بسیاری مزایای دیگر در ارتباط با حفظ سلامت عمومی به همراه داشته باشد. در حقیقت اگر به دنبال کاهش وزن هستید، رژیم غذایی مناسب می‌تواند نقش موثر در کاهش وزن داشته باشد. با تامین مواد مغذی مورد نیاز بدن به شما برای دستیابی به اهداف مورد نظر کمک کند.
جزئیات رژیم غذایی افراد دیابتی
رژیم غذایی افراد دیابتی بر اساس مصرف سه وعده غذایی در فواصل زمانی مشخص در طول روز طراحی می‌شود. انجام این کار می‌تواند به بدن برای مصرف بهتر انسولین تولید شده یا دریافت شده از طریق دارو کمک کند. متخصص تغذیه همواره می‌تواند با توجه به اهداف درمانی، ذائقه و سبک زندگی به بیمار برای انتخاب رژیم غذایی مناسب کمک کند. به این منظور متخصص تغذیه درباره نحوه بهبود عادت‌های غذایی از طریق مواردی همچون انتخاب مقادیر مناسب مواد غذایی با توجه به وزن بدن و سطح فعالیت‌های روزانه اطلاعات لازم را در اختیار بیمار قرار خواهد داد.
مواد غذایی پیشنهادی در رژیم غذایی افراد دیابتی
مواد غذایی مناسب برای تغذیه افراد دیابتی به شرح زیر هستند:
کربوهیدرات‌های سالم
در طول فرآیند هضم غذا، قندها (کربوهیدرات‌های ساده) و نشاسته (کربوهیدرات‌های پیچیده) به قند تبدیل می‌شوند. در این حالت تمرکز رژیم غذایی بر مصرف کربوهیدرات‌های سالم همچون میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، حبوبات (لوبیا، نخود فرنگی و عدس) و محصولات لبنی کم‌چرب می‌باشد.
مواد غذایی غنی از فیبر
مواد غذایی دارای فیبر شامل تمام بخش‌های گیاه است که بدن امکان هضم یا جذب آنها را ندارد. مصرف این مواد غذایی می‌تواند نقش تعدیل کننده در فرآیند هضم داشته و به کنترل سطح قند خون کمک کند. مواد غذایی غنی از فیبر شامل سبزیجات، میوه‌ها، آجیل، حبوبات (لوبیا، نخود فرنگی، و عدس)، آرد کامل و سبوس گندم است.
گوشت ماهی مفید برای سلامت قلب
افراد مبتلا به دیابت لازم است حداقل دو بار در هفته ماهی مصرف کنند. در حقیقت ماهی می‌تواند یک جایگزین مناسب برای گوشت‌های پرچرب باشد. برای مثال، ماهی روغن، ماهی تن، و هالیبوت از سطح پایین چربی اشباع شده و کلسترول در مقایسه با گوشت قرمز و گوشت ماکیان برخوردار بوده و برای انتخاب در رژیم غذایی مناسب هستند. علاوه بر این برخی از انواع ماهی‌ها همچون ماهی سالمون، و…سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 هستند و مصرف آنها می‌تواند به بهبود سلامت قلب از طریق کاهش چربی‌های مضر تری‌گلیسرید کمک کند.
چربی‌های مفید
مصرف مواد غذایی حاوی چربی‌های غیر اشباع تک‌پیوند (monounsaturated) و نیز چربی‌های غیراشباع با چند پیوند مضاعف (polyunsaturated) می‌توانند به کاهش سطح کلسترول خون کمک کنند. مواد غذایی حاوی چربی‌های مفید شامل آواکادو، بادام، گردو، زیتون، کانولا، روغن زیتون و روغن بادام است. به هر حال در این شرایط لازم است به مقدار کافی از این چربی‌ها در رژیم غذایی استفاده شود، زیرا تمام چربی‌ها از سطح بالای کالری برخوردار هستند.
مواد غذایی که لازم است از مصرف آنها خودداری شود
ابتلا به دیابت می‌تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی و سکته را از طریق تسریع فرآیند انسداد رگ‌ها و سفت شدن آنها افزایش دهد. در این شرایط مصرف مواد غذایی زیر می‌تواند تاثیر نامطلوب بر وضعیت افراد مبتلا به دیابت داشته باشد:
چربی‌های اشباع
لبنیات پرچرب و پروتئین‌های حیوانی همچون گوشت خوک، هات‌داگ، سوسیس حاوی چربی‌های اشباع هستند. در این شرایط لازم است مقدار مصرف کالری در رژیم غذایی روزانه به کمتر از 7 درصد کاهش پیدا کند.
چربی‌های ترانس
در مواد غذایی فرآوری شده، مواد غذایی پخته شده، و مارگارین موجود است. به همین خاطر بهتر است از مصرف این مواد غذایی خودداری شود.
کلسترول
منابع کلسترول شامل محصولات لبنی پرچرب و پروتئین‌های حیوانی پرچرب، زرده تخم مرغ، جگر، و سایر اندام‌های داخلی است. به این ترتیب لازم است مقدار مصرف کلسترول در طول روز کمتر 200 میلی‌گرم (mg) باشد.
سدیم
لازم است میزان مصرف سدیم در طول روز کمتر از 2،300 میلی‌گرم باشد.
توصیه‌های مربوط به رژیم غذایی برای طراحی یک برنامه غذایی مناسب
از روش‌های مختلف برای طراحی یک رژیم غذایی مناسب به منظور کمک به افراد مبتلا به دیابت در راستای کنترل قند خون می‌توان استفاده کرد. در این شرایط با کمک گرفتن از یک متخصص تغذیه، احتمالاً می‌توان یکی از روش‌های زیر یا ترکیبی از آنها را برای طراحی یک رژیم غذایی مناسب مورد استفاده قرار داد:
روش ظرف غذا
ظرف غذای خود را آماده کنید. نیمی از آن را با سبزیجات بدون نشاسته همچون اسفناج، هویج، و گوجه‌فرنگی پر کنید. یک چهارم ظرف غذای خود را به یک ماده پروتئینی همچون ماهی تن یا گوشت کم‌چرب اختصاص دهید. در نهایت یک چهارم باقیمانده از ظرف غذای خود را با غلات کامل یا مواد غذایی حاوی نشاسته پر نمایید. در طول روز مقدار مشخصی میوه و لبنیات خورده و وعده غذایی خود را با یک لیوان آب یا یک فنجان چای یا قهوه مصرف نمایید.
محاسبه مقدار کربوهیدرات مصرفی
به خاطر اینکه کربوهیدرات‌ها به گلوکز تجزیه می‌شوند، مصرف آنها بیشترین تاثیر را بر سطح قند خون دارد. به این ترتیب به منظور کنترل قند خون، لازم است مقدار مشخص کربوهیدرات در فواصل زمانی معین مصرف شود. این توصیه بطور خاص برای افرادی لازم و ضروری است که داروی دیابت یا انسولین مصرف می‌کنند. در این حالت متخصص تغذیه می‌تواند آموزش لازم را به بیمار درباره اجزای مختلف تشکیل دهنده مواد غذایی و نحوه مطالعه برچسب آنها ارائه کرده و مقدار و میزان دقیق مصرف کربوهیدرات‌ها را به بیمار آموزش دهد. در صورت مصرف انسولین، متخصص تغذیه نحوه محاسبه مقدار کربوهیدرات مصرفی در هر وعده غذایی را به بیمار آموزش می دهد. و بر این اساس دوز انسولین مصرفی بیمار را تنظیم می‌کند.
سیستم تعویض لیست مواد غذایی
یک متخصص تغذیه می‌تواند اطلاعات لازم درباره فهرست مواد غذایی جایگزین برای کمک به برنامه‌ریزی وعده‌های غذایی و میان وعده‌ها را در اختیار بیمار قرار دهد. این فهرست بر اساس گروه‌بندی مواد غذایی همچون کربوهیدرات‌ها، منابع تامین پروتئین و چربی‌ها انجام می‌شود. آنچه در یک گروه از مواد غذایی قرار می‌گیرد در اصطلاح یک «انتخاب» نامیده می‌شود. به این ترتیب یک انتخاب غذایی تقریباً دارای مقدار مساوی کربوهیدرات، پروتئین، چربی و کالری (و نیز دارای تاثیر مشابه بر سطح قند خون) در گروه غذایی مورد نظر بوده و امکان استفاده از آن به جای سایر مواد غذایی موجود در گروه وجود دارد.
شاخص گلیسمی:
برخی افراد مبتلا به دیابت از شاخص گلیسمی برای انتخاب مواد غذایی مصرفی خود استفاده کرده و از این شاخص بطور خاص در ارتباط با انتخاب مواد غذایی حاوی کربوهیدرات استفاده می‌نمایند. این روش مواد غذایی حاوی کربوهیدرات را بر اساس تاثیر آنها بر سطح قند خون طبقه‌بندی می‌نماید. در صورت تمایل به کسب اطلاعات لازم درباره سودمندی استفاده از این روش برای کنترل شرایط دیابت بهتر است با متخصص تغذیه صحبت شود.
نتایج انتخاب رژیم غذایی مناسب برای دیابت
انتخاب یک برنامه غذایی مناسب بهترین روش برای کنترل سطح قند خون و پیشگیری از عوارض ناشی از بیماری دیابت می‌شود. علاوه بر این در صورت تمایل به کاهش وزن، می‌توانید برنامه غذایی را با توجه به اهداف مورد نظر خود تنظیم و اصلاح نمایید. به غیر از کنترل شرایط دیابت، انتخاب رژیم غذایی صحیح می‌تواند مزایای دیگر نیز برای شما به همراه داشته باشد. در حقیقت به خاطر اینکه رژیم غذایی افراد دیابتی حاوی مقدار زیاد میوه، سبزیجات، و فیبر است. با استفاده از آن می‌توان خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی و نیز برخی از انواع سرطان را کاهش داد. علاوه بر این مصرف محصولات لبنی کم‌چرب می‌تواند خطر کاهش تراکم استخوان را بطور مشخص کاهش دهد.
خطرات
در صورت ابتلا به دیابت، مهم است همکاری فعال با پزشک و متخصص تغذیه خود برای طراحی رژیم غذایی مناسب داشته باشید. به این ترتیب لازم است مواد غذایی سالم مصرف کرده. میزان مصرف مواد غذایی را تحت کنترل داشته و سطح قند خون خود را بطور منظم کنترل کنید.
در این شرایط در صورتی که به رژیم غذایی خود بی‌توجهی کنید. خطر نوسان قند خون و ابتلا به عوارض جدی‌تر ناشی از ابتلا به این بیماری بطور مشخص افزایش خواهد یافت.
