وقتی از بیماریهای تیروئید صحبت به میان میآید، بیماری کمکاری تیروئید که در آن هورمون تیروئید به اندازه کافی تولید نمیشود، به ذهن همه خطور میکند. اما نوع دیگری از بیماری تیروئید وجود دارد که کمتر شناخته شده است و آن هایپرتیروئید یا پرکاری تیروئید است که در آن هورمون تیروئید بیش از حد تولید میشود. برنامههای رژیم غذایی متنوعی وجود دارد که میتواند علائم پر کاری تیروئید را کنترل کند یا کاهش دهد.
[sv slug=”alert”]درست است که بیماری پرکاری تیروئید بسیار رایج نیست، اما یک بیماری جدی به حساب میآید که افراد بسیاری را درگیر کرده است. این بیماری برای فردی که دچار آن است واقعاً ناراحتکننده است و میتواند باعث بروز نارسایی قلبی، شکننده شدن استخوانها و مشکلات بینایی شود. گمان نکنید که بیماری پرکاری تیروئید همانند یک کلید سحرآمیز برای کاهش وزن (درمان چاقی) است؛ جز اینکه اگر کاهش وزنی هم رخ میدهد با استرس و ترس همراه است.
با مشاوره با یک متخصص تغذیه میتوان بدون مصرف هیچگونه دارویی و بدون بروز هیچگونه عوارض جانبی ناشی از آن، مشکلات تیروئید شما را درمان و از وقوع مشکلات بیشتر جلوگیری کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر یا رزرو وقت ملاقات، میتوانید از طریق شمارههای 02122779006 و 02122581002 با ما تماس حاصل نمایید.[sv slug=”alert1″]
پرکاری تیروئید چیست؟
پرکاری تیروئید یکی از انواع بیماریهای غدهی تیروئید است. شایعترین نوع پرکاری تیروئید، بیماری گریوز است که در آن یک واکنش خود ایمنی در بدن باعث میشود تا غده تیروئید، T3 و T4 بیش از حدی تولید کند. علائم پرکاری تیروئید میتواند شامل کاهش وزن، فشار خون بالا، اسهال و ضربان قلب سریع باشد. بیماری گریوز به طور نامتناسبی زنان را تحت تأثیر قرار میدهد و به طور معمول قبل از سن 40 سالگی بروز میکند.
ارتباط بین رژیم غذایی و پرکاری تیروئید
ارتباط آشکار بین رژیم غذایی و بیماری پرکاری تیروئید، وجود مادهی ید در رژیم غذایی است. برای این اعتقاد که ید میتواند احتمال ابتلا به پرکاری تیروئید را افزایش دهد، دلایل زیادی وجود دارد. از طرف دیگر بیماری گریوز ارتباط جالبی با مادهی گلوتن دارد. رژیم غذایی میتواند برای به حداقل رساندن آسیبهای ناشی از پرکاری تیروئید، به ویژه شکننده شدن استخوانها، مفید باشد.
ارتباط بین ید و عملکرد تیروئید
ید یک مادهی غذایی است که در اکثر غذاهای دریایی یافت میشود. ماهی مقادیر زیادی ید دارد و همچنین سبزیجات دریایی لبریز از این ماده غذایی هستند. ید برای انواع بیماریها اهمیت دارد به خصوص برای سلامتی غده تیروئید. در واقع برای اینکه غده تیروئید هورمون تولید کند، بدن شما به ید نیاز دارد. بنابراین اگر شما به اندازه کافی ید مصرف نکنید، غده تیروئید قادر به تولید کافی هورمونهای تیروئید نیست و در نهایت شما دچار بیماری کمکاری تیروئید میشوید. مصرف بیش از اندازهی ید نیز لزوماً بهتر نیست بلکه باید به اندازهی کافی مصرف شود.
گزارشهای موردی نگرانکنندهای وجود دارد که نشان میدهد افراد مبتلا به پرکاری تیروئید، مصرف بیش از حد جلبکهای دریایی و دیگر غذاهای سرشار از ید داشتهاند. گزارشهای موردی، گزارشهای رسمی پزشکی از اتفاقاتی هستند که برای افراد بیمار رخ داده است. این گزارشها در انتهای ردیف مدارک پزشکی هستند و از مستندات خوب و حرفهای به شمار میآیند.
کمبود ید در مراحل اولیهی زندگی میتواند بعدها افراد را بیشتر مستعد ابتلا به پرکاری تیروئید کند. این میتواند باعث مشکلات بزرگی در کشورهای در حال توسعهای شود که در آن افراد بسیاری از دوران کودکی کمبود ید داشتهاند. سازمانهای دولتی و یا غیردولتی در این کشورها باید یک طرح مصرف مکملهای ید را برای مردم آماده کنند. لازم به ذکر است که مصرف زیاد مکملهای ید برای این افراد، با افزایش نرخ ابتلا به پرکاری تیروئید همراه است.
تقریباً همهی افراد اگر یک دفعه مقادیر زیادی از ید را مصرف کنند، یک تغییر موقت در سطح هورمونهای تیروئید آنها ایجاد میشود. به این تغییر یکباره، اثر Wolff-Chaikoff گفته میشود و اگر این حالت دقیقاً به صورت یکباره باشد، مسئلهی مهمی نیست. اما خوردن مداوم مقادیر زیادی از ید، میتواند خطرناک باشد.
ارتباط بین بیماری سلیاک و گلوتن
یکی دیگر از ارتباطات جالب بین رژیم غذایی و تیروئید، ارتباط بین بیماری سلیاک و بیماری گریوز است. بیماری سلیاک یک واکنش خود ایمنی نسبت به گلوتن است. گلوتن پروتئینی است که در گندم، جو و گندم سیاه یا چاودار یافت میشود. به خوبی مشخص شده است که بیماری سلیاک با بیماریهای خود ایمنی کمکاری تیروئید ارتباط دارد؛ اما شواهد زیادی نیز وجود دارد که نشان میدهد بیماری سلیاک با بیماریهای خود ایمنی پرکاری تیروئید یا گریوز نیز در ارتباط است. در افراد یک جامعه، میزان شیوع بیماری سلیاک 4.5 برابر بیشتر از میزان شیوع بیماری گریوز است.
اگر شما به یک اختلال خود ایمنی پرکاری تیروئید مبتلا هستید، ممکن است انجام آزمایش بیماری سلیاک بتواند بیماری شما را خیلی زود مشخص کند و همچنین حذف گلوتن از رژیم غذایی نیز میتواند بسیار مفید باشد.
دیگر عوامل مربوط به رژیم غذایی
برای خاتمه یافتن بررسی عوامل رژیم غذایی در پرکاری تیروئید، به مطالعاتی اشاره میکنیم که ممکن است جالب به نظر برسد. مطالعات انجامشده، رژیم غذایی توصیهشده برای پرکاری تیروئید را شبیه به یک رژیم غذایی گیاهخواری نشان میدهد که در مقابل پرکاری تیروئید مقاوم است؛ اما اگر شما متن را به طور کامل مطالعه کنید، یک عامل مخل بزرگی مییابید و آن عامل جنسیت است. اغلب، زنان بیشتر از مردان به بیماریهای تیروئید دچار میشوند. بنابراین به همان اندازه که درصد زنان در یک گروه افزایش یابد، درصد مشکلات تیروئیدی نیز در آن گروه افزایش مییابد. یک گروه با 80 درصد زن، نسبت به یک گروه با 20 درصد زن، به طور میانگین مشکلات تیروئیدی بیشتری خواهد داشت.
مختصری از توصیههای مربوط به رژیم غذایی
- از مصرف غذاهایی که میزان ید زیادی دارند، مانند غذاهای دریایی، نمک یددار، تخممرغ، کشک و شیر خودداری کنید.
- سبزیجات چلیپایی مانند کلم، گل کلم و کلم بروکلی را مصرف کنید (ترجیحاً به صورت خام مصرف شود)
- اعتقاد بر این است که سبزیجات دارای برگهای سبز مانند سبزیجات خردل، اسفناج و کلم پیچ، عملکرد غده تیروئید را کاهش میدهند.
- روغن بذر کتان و گل بذر کتان را مصرف کنید؛ زیرا اینها منابع خوبی از اسیدهای چرب امگا 3 و ویتامین D هستند.
- دانههای سویا و محصولات آن میتوانند تحرکات بیش از حد تیروئید را کنترل کنند.
- غلات کامل مانند ارزن و برنج قهوهای همراه با آجیلها و دانههای غنی از روی را مصرف کنید؛ روی عنصری لازم و ضروری برای عملکرد بدن است که ممکن است میزان آن به دلیل پرکاری تیروئید کاهش یابد.
- از مصرف الکل، چای، قهوه، کولا و شکلاتها خودداری کنید و همچنین سیگار نکشید.
- روزانه یک مکمل B کمپلکس با توان بالا مصرف کنید تا ویتامینهای مصرفشده ناشی از سوخت و ساز بالای بدن را جبران کنید.
مکملهایی برای پرکاری تیروئید
در صورتی که علت پرکاری تیروئید شما نوع رژیم غذایی شما باشد (برای مثال به دلیل مصرف بیش از حد آشنه دریایی (kelp) یا مکملها)، بدیهی است که انتخاب یک رژیم غذایی مناسب بخش بزرگی از درمان خواهد بود. اگر به پرکاری خودایمنی مبتلا هستید، ممکن است حذف گلوتن از رژیم غذایی بتواند کمککننده باشد. اما ذکر این نکته لازم است که رژیم غذایی به تنهایی نمیتواند پرکاری تیروئید را درمان کند و هیچکس نیز این ادعا را ندارد. واضح است که در صورت بروز هر گونه مشکلی در ارتباط با تیروئید، در مرحلهی اول باید به پزشک مراجعه کنید.
در مورد رژیم غذایی مخصوص پرکاری تیروئید این نکته را به یاد داشته باشید: رژیم غذایی میتواند از نازک شدن استخوان که اغلب ناشی از تولید بیش از حد هورمون تیروئید است، جلوگیری کند. اگر به پرکاری تیروئید مبتلا هستید، حفظ سلامت استخوانها باید در صدر اولویتهای شما باشد. برای سلامت استخوانها و دندانهای خود میتوانید مواد غذایی زیر را مصرف کنید:
- به مقدار کافی ویتامین D مصرف کنید (از آفتاب، ماهیهای چرب که در آب سرد زندگی میکنند و یا مکملها)
- به اندازه کافی ویتامین K2 مصرف کنید. (از گوشت و فرآوردههای لبنی)
- به میزان کافی کلسیم مصرف کنید. (از سبزیجات دارای برگ سبز، محصولات لبنی (در صورتی که قادر به تحمل آنها هستید) و سایر منابع کلسیم)
- مقادیر زیادی از پروتئینهای با کیفیت بالا و آمینواسیدهای ضروری را مصرف کنید؛ از غذاهای حیوانی (گوشت و تخممرغ) و آب قلم استخوان.