اگر دچار سنگ کلیه هستید ممکن است نیاز به پیروی از رژیم غذایی خاص سنگ کلیه داشته باشید. در ابتدا متخصص تغذیه آزمایش‌هایی را برای تعیین نوع سنگ‌های کلیه انجام می‌دهد. سپس با بررسی نتایج می‌تواند مشخص کند که چه رژیم غذایی برای شما مناسب است. یک متخصص رژیم درمانی می‌تواند به شما برای ایجاد تغییرات لازم در رژیم غذایی خود کمک کند.
برخی افراد دچار سنگ کلیه می‌شوند. اگر تا به حال شخصی را دیده باشید که مبتلا به سنگ کلیه است، میتوانید بفهمید که چرا وی به شدت به دنبال پیشگیری از شکل‌گیری مجدد سنگ کلیه می‌باشد. اگر مستعد ابتلا به سنگ کلیه هستید، غذاها و نوشیدنی‌هایی وجود دارند که برخی از آنها را باید مصرف کرد و از برخی دیگر باید اجتناب کرد.
متاسفانه اگر در گذشته دچار سنگ کلیه شده باشید، احتمال ابتلا به آن در آینده بیشتر خواهد بود. اما نکات تغذیه‌ای وجود دارند که با پیروی از آنها می‌توان احتمال ابتلا به این مشکل را کاهش داد.
برای رزرو نوبت و دریافت وقت مشاوره با متخصصین کلینیک تغذیه و رژیم درمانی دکتر ابوالحسنی میتوانید با شماره‌های 02122779006 و 02122581002 تماس حاصل نمایید.
انچه در این نوشته خواهید خواند:
رژیم غذایی برای سنگ کلیه‌های مختلف
ممکن است برای درمان درد کلیه از شما خواسته شود که تغییراتی را در میزان نمک، کلیسم، اگزالات، پروتئین، سیترات، پتاسیم و مایعات مصرفی در رژیم غذایی خود اعمال کنید. یک متخصص رژیم درمانی می تواند به شما در ایجاد این تغییرات کمک کند.
نوع رژیم غذایی برای سنگ کلیه کلسیمی
اگر میزان کلسیم در ادرار زیاد باشد، در این صورت کاهش سدیم در پیشگیری از سنگ کلیه مفید است. به جای کاهش مصرف کلسیم، بر محدود کردن میزان سدیم در رژیم غذایی خود تمرکز کنید و غذاهای سرشار از کلسیم را همراه با غذاهای سرشار از اگزالات مصرف نمایید. سدیم اضافه موجب کاهش بیشتر کلسیم در ادرار می‌شود و شما را در خطر ابتلا به سنگ کلیه قرار خواهد داد.
متخصص تغذیه احتمالاً به شما توصیه می‌کند که میزان سدیم مصرفی را به ۲۰۰۰ میلی‌گرم در روز محدود کنید. متخصص تغذیه به شما در درک برچسب‌های مواد غذایی و ایجاد تغییرات در میزان سدیم مصرفی کمک می‌کند. اگر میزان کلسیم در ادرار زیاد نباشد در این صورت برای کاهش سنگ کلیه باید بر سایر تغییرات در رژیم غذایی خود تمرکز کنید. متخصص تغذیه یا متخصص رژیم درمانی می‌تواند به شما در تشخیص اینکه باید میزان مصرف کلسیم را افزایش یا کاهش دهید و نیز تهیه‌ی یک رژیم غذایی سالم کمک کند.
نوع رژیم غذایی برای سنگ کلیه اگزالاتی
سنگ‌های کلیه اگزالات کلسیمی نوع اصلی سنگ‌های کلیه می‌باشند. اگزالات بطور طبیعی در بسیاری از غذاها یافت می‌شود از جمله در میوه‌ها، سبزیجات، آجیل و میوه‌های دانه‌دار، حبوبات، غلات و حتی در شکلات و چای. نمونه‌هایی از غذاهایی که حاوی مقادیر زیادی اگزالات هستند عبارتند از: بادام زمینی، ریواس، اسفناج، چغندر، شکلات و سیب‌زمینی شیرین. میزان اگزالات غذاها می‌تواند به علت تفاوت در مواردی مانند کیفیت خاک و میزان رسیده بودن آن متغیر باشد. همچنین در اطلاعات موجود در این زمینه نیز تفاوت‌هایی وجود دارد زیرا روش‌های مختلفی را می‌توان برای تعیین میزان اگزالات مواد غذایی استفاده کرد.
برخی مطالعات نشان می‌دهند که محدود کردن مواد غذایی حاوی اگزالات ممکن است به کاهش احتمال شکل‌گیری سنگ کلیه‌ی اگزالاتی کمک کند. هرچند بسیاری از غذاهای حاوی مقدار زیاد اگزالات سالم می‌باشند بنابراین محدود کردن بیش از حد رژیم غذایی در صورت عدم ضرورت، هوشمندانه نخواهد بود. بیشتر سنگ‌های کلیه زمانی شکل می‌گیرند که در حین تشکیل ادرار توسط کلیه‌ها، اگزالات به کلسیم متصل می‌شود. مطالعات جدید حاکی از این هستند که خوردن و نوشیدن غذاهای سرشار از کلسیم و اگزالات بطور همزمان در حین یک وعده‌ی غذایی بهتر از محدود کردن اگزالات بطور کامل است. زیرا احتمال ترکیب اگزالات و کلسیم در معده و روده‌ها پیش از رسیدن به کلیه افزایش پیدا کرده و در نتیجه احتمال تشکیل سنگ کلیه کاهش می‌یابد.
با یک متخصص تغذیه مشورت کنید تا مشخص شود که تا چه میزان باید از مصرف غذاهایی حاوی اگزالات پرهیز کنید.
نوع رژیم غذایی برای سنگ کلیه اسید اوریکی
نوع شایع دیگری از سنگ کلیه سنگ اسید اوریکی می‌باشد. گوشت قرمز و خرچنگ و صدف دارای میزان بالایی از یک ترکیب شیمیایی طبیعی به نام پورین می‌باشند. مصرف زیاد پورین منجر به تولید بیشتر اسید اوریک می‌گردد که بصورت کریستال‌هایی در مفاصل یا سنگ‌های کلیه در می‌آیند.
برای پیشگیری از تشکیل سنگ‌های اسید اوریکی، مصرف غذاهای سرشار از پورین مانند گوشت قرمز، سایر فراورده‌های گوشتی (کله‌پاچه، سیرابی، …)، خرچنگ و صدف را قطع کرده و از یک رژیم غذایی سالم که بیشتر حاوی میوه‌ها و سبزیجات، غلات سبوس‌دار و فراورده‌های لبنی کم چرب می‌باشد، پیروی کنید. مصرف غذاها و نوشیدنی‌های شیرین شده با شکر بویژه آنهایی که حاوی شربت ذرت با فروکتوز بالایی هستند را محدود نمایید. از مصرف رژیم غذایی لاغری چند روزه پرهیز کنید زیرا می‌تواند موجب افزایش میزان اسید اوریک در خون شود. خوردن پروتئین‌های حیوانی و خوردن میوه‌ها و سبزیجات بیشتر به کاهش اسیدیته ادرار کمک می‌کند. این امر منجر به کاهش احتمال تشکیل سنگ کلیه می‌گردد.
همچنین باید روزانه حداقل سه لیتر (۱۲ فنجان) آب بنوشید تا خطر تشکیل سنگ کلیه کاهش پیدا کند. ایجاد این تغییرات سالم در شیوه‌ی زندگی همچنین خطر ابتلا به نقرس را نیز کاهش می‌دهد زیرا اسید اوریک عامل خطر اصلی بیماری نقرس می‌باشد.
نکات دیگر در رژیم غذایی سنگ کلیه
چه مقدار مایعات باید مصرف کرد؟ آیا نوع مایعات مصرفی مهم است؟
تامین مناسب آب بدن با نوشیدن آب کافی یکی از بهترین اقداماتی است که می‌توان برای پیشگیری از تشکیل سنگ‌های کلیه انجام داد. برای کاهش خطر شکل‌گیری سنگ کلیه جدید، نوشیدن حداقل ۳ لیتر مایعات در روز بسیار مهم است. در روزهای گرم تعریق زیاد است و این امر موجب کاهش غلظت ادرار خواهد شد و کاهش غلظت ادرار خطر تشکیل سنگ کلیه را کاهش می‌دهد. قسمت عمده‌ی مایعات مصرفی باید آب باشد. سعی کنید قبل و بعد از خوابیدن یک لیوان آب بنوشید و اگر در طول شب برای رفتن به دستشویی بیدار می‌شوید نیز قبل از رفتن مجدد به تخت یک لیوان آب دیگر بنوشید.
مصرف مکمل‌های ویتامینه یا معدنی مضر است یا مفید؟
ویتامین‌های ب (که شامل تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، ب ۶ و ب ۱۲ می‌باشند) برای افراد مبتلا به سنگ کلیه مضر نمی‌باشد. در حقیقت برخی مطالعات نشان داده‌اند که ویتامین ب ۶ در واقع ممکن است برای افراد دارای اگزالات بالا در ادرار مفید باشد. هرچند برای مصرف ویتامین سی، ویتامین دی، روغن کبد ماهی یا مکمل‌های معدنی حاوی کلسیم باید با متخصص تغذیه مشورت کنید زیرا برخی از مکمل‌ها می‌توانند احتمال شکل‌گیری سنگ کلیه را در برخی افراد افزایش دهند.
سایر توصیه‌ها در رژیم غذایی برای کمک به پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه
کاهش مصرف میزان پروتئین‌های حیوانی ممکن است در درمان سنگ کلیه موثر باشد. منابع پروتئین حیوانی عبارتند از گوشت گاو، مرغ، گوشت خوک، ماهی و تخم مرغ. بیشتر افراد تنها نیاز به ۱۷۰ گرم مواد غذایی پروتئینی و سه وعده شیر یا پنیر در روز دارند. برای کنترل کافی بودن میزان پروتئین مصرفی با یک متخصص تغذیه یا رژیم غذایی مشورت کنید.
سنگ کلیه مزمن را اغلب می‌توان با سیترات پتاسیم درمان کرد. مطالعات نشان داده‌اند که شربت آب‌لیمو، لیموناد و سایر میوه‌ها و آب میوه‌های سرشار از سیترات طبیعی می‌توانند مزایای مشابه پیشگیری‌کننده از سنگ کلیه داشته باشند. این عقیده وجود دارد که سیترات در ادرار ممکن است از ترکیب کلسیم با سایر ترکیباتی که منجر به تشکیل سنگ کلیه می‌شود، جلوگیری کند. همچنین برخی مشاهدات نشان می‌دهند که سیترات می تواند از ترکیب کریستال‌های موجود با یکدیگر جلوگیری کرده و در نتیجه مانع از بزرگ‌تر شدن آنها شود. باید توجه داشت که آب میوه‌های تهیه شده از لیموی طبیعی حاوی مقادیر بالاتر سیترات می‌باشند و همچنین مراقب میزان شکر آن باشید زیرا می‌تواند موجب افزایش خطر تشکیل سنگ کلیه شود.
گاهی اوقات مواد معدنی در مثانه جمع می‌شود، رسوب می‌کند و سنگ‌های کوچکی را تشکیل می‌دهد، در این حالت با مشکل سنگ مثانه روبرو هستیم. باقی ماندن ادرار در مثانه ، علت سنگ مثانه است.
