برآورد زمان مطالعه: 9 دقیقه
بیماری آلزایمر غالباً با یک فراموشی ساده شروع می‌شود اما اوضاع به مرور زمان وخیم‌تر می‌شود، اختلال در گفتار، مشکلات ادراکی و هماهنگی باعث بی‌قراری و تغییرات چشمگیر خلق‌وخو می‌شود. یک‌سوم افراد بالای 80 سال قربانی این بیماری هستند و بیشتر ما آرزو می‌کنیم از آن دسته افراد نباشیم. رژیم غذایی سالم ممکن است بیماری را به تأخیر انداخته و یا احتمال ابتلا به آن را تا 40 درصد کاهش دهد. با این آمار آیا تغییر رژیم غذایی ارزشش را ندارد؟
غذایی که می‌خورید بر تمام جوانب سلامتی شما اثرگذار است. رژیم غذایی ضد آلزایمر نقش مهمی در تقویت عملکرد مغز و پیشگیری از آلزایمر دارد. این رژیم همچنین برای کسانی که با این بیماری درگیر شده‌اند مهم است تا از پیشرفت و بدتر شدن آن جلوگیری شود. متخصصین ما در کلینیک تغذیه و رژیم درمانی دکتر ابوالحسنی به کنترل و درمان آلزایمر و انواع بیماری‌های دیگر از جمله بیماری‌های قلبی، کلیوی، کم‌خونی، دیابت، مشکلات کبد، روده، معده و …. با رژیم غذایی و بدون دارو می‌پردازند. جهت اطلاع از ساعات کاری کلینیک می‌توانید با شماره‌های 02122779006 و 02122581002 تماس حاصل نمایید.
جدول محتوا
رژیم غذایی آلزایمر چیست؟
حتی اگر سابقه ابتلا به بیماری آلزایمر در خانواده شما وجود نداشته باشد. یا عواملی که احتمال ابتلا به آن را افزایش می‌دهد در شما دیده نشود. ممکن است هنوز بخواهید که این رزیم غذایی را امتحان کنید. اگر بر تغذیه با غذاهای کامل تمرکز کنید، علاوه بر مفید بودن آن برای مغز شما، برای سلامت قلب و سلامت عمومی شما نیز مفید است. ما به این رژیم غذایی رژیم MIND می‌گوییم. این کلمه مخفف معادل انگلیسی عبارت رژیم غذایی مدیترانه‌ای برای به تأخیر انداختن زوال مغزی و عصبی است. دو رژیم غذایی سالم دیگر که مشابه این برنامه غذایی هستند عبارتند از رژیم غذایی DASH و رژیم غذایی مدیترانه‌ای.
آیا شما هم باید از رژیم غذایی MIND پیروی کنید؟
اگر شما تصمیم گرفته‌اید که برنامه غذایی خود را به رژیم‌های غذایی MIND نزدیک کنید باید چند گام اضافه بردارید. “میزان پروتئین مصرفی خود را کنترل کنید. سس‌ها، نان‌ها و روغن‌ها و همچنین محتویات مخفی مانند شکر می‌توانند کالری اضافی به بدن وارد کنند. حتماً چند لیوان آب در روز بنوشید”
غذاهایی که از ابتلا به آلزایمر جلوگیری می‌کنند
رویکرد MIND شامل مواد غذایی است که در ادبیات و اطلاعات پزشکی برای مغز مفید است.
اسیدهای چرب امگا 3
اسیدهای چرب امگا 3 به خصوص از نوع DHA که در ماهی‌های چرب یافت می‌شود بسیار مهم به نظر می‌رسد. مقادیر زیاد DHA برای رشد طبیعی مغز مورد نیاز است. به علاوه، همه انواع اسیدهای چرب امگا 3 شامل آنهایی که در گردو، بذر کتان و روغن زیتون یافت می‌شوند خاصیت ضدالتهابی دارند و می‌توانند از تجمع پروتئین در مغز جلوگیری کنند.
غذاهای غنی‌شده با ویتامین‌های C و E
نتیجه واکنش‌های شیمیایی در مغز پرمشغله ما، رادیکال‌های آزاد و مولکول‌های ناپایداری است که به سلول‌ها آسیب می‌زنند و احتمال افزایش سرعت زوال فکری را بالا می‌برند. غذاهای حاوی آنتی‌اکسیدان این رادیکال‌های آزاد را تغذیه می‌کنند و “آلودگی‌ها” را از مغز شما “پاک” می‌کنند. مصرف مقادیر زیاد میوه که پر از ویتامین C و ویتامین E است احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر را کاهش می‌دهد.
مواد غذایی و نوشیدنی‌های سرشار از فلاوونوئیدها
افرادی که آب میوه و سبزیجات مانند آب پرتقال، آب سیب، آب انار یا آب گوجه را سه مرتبه در هفته میل می‌کنند کمتر در معرض ابتلا به بیماری آلزایمر قرار می‌گیرند. مطالعات نشان می‌دهد که هر چه یک فرد مقدار بیشتر فلاوونوئید مصرف کنید احتمال ابتلا به جنون در او بیشتر کاهش می‌یابد.
ادویه کاری
در غذاهای هندی و غذاهای برخی کشورهای دیگر از پودر کاری به میزان زیادی استفاده می‌شود. به همین دلیل آلزایمر در این کشورها کمتر از کشورهای غربی دیده می‌شود. کاری می‌تواند یک از دلایل باشد. ماده اولیه موجود در کاری، زردچوبه است، که حاوی کورکومین است. کورکومین به پروتئین آمیلوئید متصل شده و از تجمع پلاک‌ها جلوگیری می‌کند بنابراین کورکومین یکی از موادی است که از ابتلا به آلزایمر جلوگیری می‌کند.
غذاهای سرشار از فولات
پزشکان متوجه شده‌اند که کمبود برخی از ویتامین‌های گروه B به خصوص فولات می‌تواند باعث اختلال در عملکردهای شناختی فرد شود. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که حتی کاهش جزئی در سطح فولات همان میزان تأثیر را دارد زیرا فولات همراه با ویتامین B6 و B12 سطح هموسیتوئین را در مقادیر طبیعی حفظ می‌کند. این نوع آمینواسیدها عملکردهای مغزی را مختل کرده و احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر (همچنین بیماری‌های قلبی) را به شدت بالا می‌برند. فولات در سبزیجات با برگ سبز تیره و دانه‌های خشک شده به وفور یافت می‌شود. همچنین سرعت روند زوال عقل را کاهش دهد.
سایر بایدها و نبایدهای رژیم غذایی آلزایمر
غذاهای خود را از بین این 10 گروه غذایی انتخاب کنید:
- سبزیجات با برگ سبز (مانند اسفناج و سبزی‌های سالادی): حداقل 6 وعده در هفته
- سبزیجات دیگر: حداقل یک مرتبه در روز
- مغزیجات: 5 مرتبه در هفته
- توت‌ها: دو مرتبه در هفته‌ای بیشتر
- دانه‌ها: حداقل سه وعده در هفته
- غلات کامل: سه وعده در روز یا بیشتر
- ماهی: هفته‌ای یک وعده
- ماکیان و طیور (مانند مرغ): دو مرتبه در هفته
- روغن زیتون: به عنوان روغن اصلی در پخت و پز از این روغن زیتون استفاده کنید.
پرهیز:
- گوشت قرمز: کمتر از 4 وعده در هفته مصرف شود.
- کره و مارگارین: کمتر از یک قاشق غذاخوری در روز استفاده شود.
- پنیر: کمتر از یک وعده در هفته
- شیرینی‌جات: کمتر از 5 وعده در هفته مصرف شود.
- غذاهای سرخ‌کردنی و غذاهای آماده: کمتر از یک مرتبه در هفته
نکات تغذیه‌ای برای بیماران مبتلا به آلزایمر
علائم رفتاری در افراد مبتلا به آلزایمر و زوال عقل که تغذیه نامناسب دارند افزایش یافته و وزن آنها کاهش می‌یابد.
نکات اساسی تغذیه‌ای که در زیر به آنها اشاره شده است به افراد مبتلا به زوال عقل کمک می‌کند:
- رژیم غذایی متعادل با مقادیر زیاد میوه: شامل سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل، محصولات لبنی کم‌چرب و غذاهای پروتئینی بدون چربی.
- قطع مصرف شکر تصفیه‌شده که در غذاهای فراوری‌شده یافت می‌شود: شکر تصفیه شده کالری زیادی دارد ولی ویتامین، مواد معدنی و فیبر ندارد. شما می‌توانید شیرینی را از موادی مانند میوه‌ها یا آب میوه‌ها و غذاهای پخته‌شده دریافت کنید؛ اما توجه داشته باشید که در مراحل آخر آلزایمر اگر مشکل بی‌اشتهایی وجود داشته باشد، اضافه کردن شکر به غذا رغبت به غذا خوردن را افزایش می‌دهد.
- غذاهای پرسدیم و مصرف نمک را محدود کنید: مقادیر زیاد سدیم باعث افزایش فشار خون می‌شود. استفاده از ادویه‌جات و مواد گیاهی را در غذاهای فصل جایگزین نمک و سدیم کنید.
با پیشرفت بیماری، بی‌اشتهایی و کاهش وزن ممکن است باعث ایجاد نگرانی شود. در این موارد، متخصصین تغذیه توصیه می‌کنند برای دریافت کالری بیشتر از مکمل‌های غذایی بین وعده‌های غذایی استفاده شود.
حفظ سطح آب بدن نیز یک مشکل دیگر است. با نوشیدن فنجان‌های آب یا مایعات دیگر و یا مصرف غذاهای آب‌دار می‌توانید سطح طبیعی آب بدن را حفظ کنید.
سایر نکات مهم در حین غذا خوردن
- عواملی که باعث حواس‌پرتی می‌شود را دور کنید.
- میز ناهار را به گونه‌ای تنظیم کنید که برای این افراد ساده باشد.
- غذاهای رنگی را در بشقاب متمایز کنید.
- دمای غذا را چک کنید.
- نسبت به ترجیحات غذایی بیمار انعطاف‌پذیر باشید.
- زمان کافی
- با هم غذا بخورید.
بیمار را به مستقل بودن ترغیب و تشویق کنید
در مراحل میانی و نهایی آلزایمر، به فرد مبتلا اجازه دهید که در هنگام غذا خوردن مستقل عمل کند. و در صورت نیاز شما دست به کار شوید.
- از توانایی‌های فرد بیشترین استفاده را بکنید.
- غذاهای که خوردن آنها راحت باشد آماده کنید.
- از روش “به من نگاه کن” استفاده کنید.
- در مورد تمیزی و پاکیزگی نگران نباشید.
مشکلات تغذیه‌ای را به حداقل برسانید
در مراحل میانی و نهایی بیماری آلزایمر، مشکلات بلع می‌تواند باعث خفگی یا کاهش وزن شود. در این مورد هوشیار باشید و نکات زیر را رعایت کنید:
- جویدن غذا راحت باشد.
- در مورد بروز علائم خفگی هوشیار باشید.
- کاهش اشتها را در نظر داشته باشید.
