بسیاری از افرادی که مبتلا به کووید ۱۹ شده‌اند با مشکلات دراز مدت مربوط به سلامتی روبرو میشوند. برخی از علائم دراز مدت این بیماری شامل از دست دادن قدرت چشایی یا بویایی، کاهش اشتها ، خستگی و کاهش وزن است که در کل می‌تواند باعث کاهش تغذیه شود. برخی از افراد همچنین از کاهش وزن و تحلیل عضلات و کسلی (ضعف بدن به دلیل بیماری مزمن) رنج می‌برند. این وضعیت ناشی از واکنش التهابی قابل توجه در طول بیماری حاد، کاهش مصرف غذا به دلیل بی اشتهایی در کرونا و قدرت چشایی و همچنین عدم تحرک جسمانی است.
اگر شما یا عزیزانتان دچار کم اشتهایی ناشی از بیماری کرونا شده اید میتوانید برای پیشگیری از عوارض احتمالی با دکتر ابوالحسنی متخصص تغذیه مشورت کنید. دکتر ابوالحسنی براساس سن و شرایط خاص هر فرد بهترین برنامه غذایی برای رفع کم اشتهایی را تجویز خواهند کرد.
علت کم اشتهایی در کرونا
استرس اغلب باعث دست کشیدن افراد از خوردن غذا میشود. اما زمانی که فرد با بیماری شدیدی مانند کرونا مبارزه می‌کند، داشتن رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی و نوشیدنی‌های تقویت کننده سیستم ایمنی و موارد دیگر ضرورت دارد.
تب بالا، مشکل در تنفس در برخی موارد و سرفه مداوم، برخی از نگرانی‌های فیزیولوژیکی مربوط به بیماری کووید ۱۹ هستند. گاهی اوقات افراد به دلیل داشتن این علائم، غذا خوردن را متوقف می‌کنند. هنگامی که بدن تحت فشار است، فرد تمایلی به غذا خوردن ندارد.
هنگامی که فردی مبتلا به بیماری کووید ۱۹ میشود، بدن او تمام منابع موجود خود را صرف بهبود علائم می‌کند. بنابراین عملکردهای اصلی بدن انسان تحت تاثیر قرار می‌گیرد و فرد دچار از دست دادن اشتها، خوابیدن زیاد در بعضی موارد و حتی خستگی پس از خواب میشود. با این حال اگر صحبت از علائم عاطفی باشد، باید گفت آنها حتی شدیدتر از علائم جسمانی هستند و نقش مهمی در کاهش اشتها دارند. به عنوان مثال در حال حاضر دادن آزمایش و دریافت نتایج آن برای بیمار نگران کننده است.
حد فاصل زمان دادن آزمایش و دریافت جواب آن برای بیمار، بسیار استرس زا خواهد بود. شما نمی‌دانید که آیا باید خود را قرنطینه کنید یا خیر و اینکه آیا علائم شما مربوط به کووید ۱۹ هستند یا آنفولانزا. در چنین شرایطی ممکن است علائم فرد به دلیل استرس، شدید شوند؛ بنابراین عملکردهای اساسی بدن مانند خواب، خلق و خو و اشتها نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد. از این رو در چنین شرایطی پزشکان به افراد توصیه نمی کنند که به زور غذا بخورند.
اهمیت تغذیه درست در دوران کرونا
غذا منبع اصلی ویتامین، مواد معدنی و مواد مغذی برای بدن ما است؛ اگر سوء تغذیه داشته باشید یا غذاهای مناسب مصرف نکنید، دستیابی به بهبودی کامل برای بدن شما بسیار دشوار خواهد بود. بدن نمی‌تواند تمام آسیب‌های وارده در طول دوره بیماری را جبران کند. به ویژه زمانی که این بیماری مشکلات دراز مدتی را به همراه داشته باشد. بدن شما نه تنها در طول دوره بیماری بلکه در دوران نقاهت نیز بیشتر از قبل به تغذیه احتیاج خواهد داشت.
ما نمی‌گوییم خود را وادار به خوردن همه غذاها کنید اما سعی کنید غذاهایی از گروه‌های غذایی مختلف را مصرف کنید و تا جایی که میتوانید تعادل مواد غذایی در رژیم غذایی خود را رعایت کنید. انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی و مواد مغذی که مصرف می‌کنید در بهبودی بدن شما نقش دارند.
راه های درمان بی اشتهایی در کرونا
تمرینات آرامش بخش برای افزایش اشتها
بیماران مبتلا به کووید ۱۹ می‌توانند تمرینات آرامش بخشی که در گذشته برای آنها مناسب بوده است مانند تمرینات آرامش دهنده عضلات، تنفس عمیق و غیره را امتحان کنند. اگر علائم جسمانی شما بسیار شدید است، قبل از انجام این تمرینات باید با پزشک خود مشورت کنید. همیشه توصیه میشود درباره احساسات خود با خانواده و دوستان صحبت کنید. هر چیزی که ذهن شما را آرام کند و به کاهش اضطراب شما کمک کند، بسیار مفید است. این موضوع می‌تواند این باور را به شما القا کند که از حمایت دیگران برخوردار هستید و تنها نیستید.
هنگامی که شخص احساس اضطراب کمتری داشته باشد، بدن او در وضعیت استراحت قرار می‌گیرد و در این موقعیت است که بدن احساس گرسنگی می‌کند. بدن ما در طول دوره بیماری در موقعیت «فرار یا جنگیدن» است؛ بنابراین استراحت کردن و عدم اضطراب بسیار ضروری ست. به محض این که بدن شما در حالت استراحت قرار بگیرد، به سرعت احساس گرسنگی خواهید کرد. پس مهم است که بدانید برای دوام بیشتر، باید خود را از خستگی روحی و جسمی نجات دهید.
هیدراتاسیون اضطراب را کنترل می‌کند.
مصرف مایعات ضرورت دارد؛ زیرا یکی از علائم اضطراب، خشکی دهان است و هیدراتاسیون یا آبرسانی بدن آن را کنترل می‌کند. شما همچنین میتوانید به صورت مکرر وعده‌های غذایی کوچکی داشته باشید که شامل غذاهای آبرسان برای بدن، مانند خیار هستند.
برنامه غذایی روزانه خود را حفظ کنید
علاوه بر این فرد بیمار باید برنامه غذایی روزانه خود را حفظ کند. حتی اگر در وعده ناهار یک غذای بسیار ساده می‌خورید، سعی کنید هر روز این روال را رعایت کنید. لازم نیست به خود فشار بیاورید و غذاهای سنگین بخورید؛ زیرا وقتی بیمار هستید، بدن شما غذا را به همان شکل سابق هضم نمی‌کند؛ زیرا شما حتی به شکل قبل تحرک ندارید.
برنامه غذایی خود را به همان شکل قبل از بیماری دنبال کنید. اگر قبلاً حمام می‌کردید، حالا دوش سریع بگیرید؛ اما از روال معمول خود صرف نظر نکنید. ممکن است افرادی که مبتلا به کووید ۱۹ هستند تمایل به کنار گذاشتن فعالیت‌های روزمره زندگی داشته باشند؛ اما به محض آنکه ADL ها (مانند حمام کردن، غذا خوردن بهداشت شخصی خوابیدن) مختل شوند، تعادل احساسی شما نیز مختل میشود. این وضعیت می‌تواند منجر به خوردن بیش از حد یا بی اشتهایی در کرونا شود (علائمی که در موارد ابتلا به کووید ۱۹ بسیار دیده میشود). بنابراین حفظ روال روزمره عادی خود با نظم و انضباط می‌تواند به بیماران مبتلا به کووید ۱۹ کمک کند.
وعده‌های کوچک غذایی
هرگاه فردی بیمار میشود، خواه بیماری کرونا باشد یا یک آنفولانزای معمولی، درهرصورت بدن او وارد حالت مبارزه میشود. که ممکن است بی اشتهایی در کرونا نیز به علائم اضافه میشود.
اگر تست کرونای یک فرد مثبت باشد و میل به غذا خوردن نداشته باشد، می‌تواند به جای مصرف وعده‌های غذایی بزرگ شروع به خوردن وعده‌های غذایی کوچک و در فواصل زمانی مکرر کند. همچنین انجام فعالیت‌های جسمانی که بدن شما اجازه انجام آنها را می‌دهند، بسیار مهم است؛ زیرا استراحت کامل می‌تواند رژیم غذایی فعال شما را از بین ببرد. فعالیت جزئی می‌تواند به افراد کمک کند تا مصرف غذایی خود را به تدریج افزایش دهند. بیماران همچنین باید احساسات و عواطف شخصی خود را با دیگران در میان بگذارند تا احساس تنهایی نداشته باشند.
در صورت بی اشتهایی در کرونا، مصرف کالری، ویتامین‌ها و مواد معدنی بسیار مهم است. از خوردن وعده‌های غذایی بزرگ فاصله بگیرید و در طول روز وعده‌های غذایی کوچک یا میان وعده‌های کوچکتر را به صورت مکرر مصرف کنید. سعی کنید هر دو یا سه ساعت غذا بخورید تا این غذا، منبع کالری و تغذیه بدن شما باشد. پزشکان توصیه می‌کنند در صورت کاهش وزن یا کمبود اشتها، غذاهای مغذی و پر انرژی با تمرکز بر پروتئین مصرف کنید.
میان وعده ها در روز
میان وعده‌هایی که باید در طول روز مصرف کنید، شامل موارد زیر خواهد بود:
- سیب با کره بادام زمینی
- یک تکه میوه همراه با آجیل یا مخلوط دانه‌ها
- گواکاموله
- ماست یونانی یا ایسلندی
- اسموتی با میوه، سبزیجات و منابع پروتئین مانند ماست پر پروتئین یا کره آجیل
- نوشیدنی‌های مکمل غذایی
شما همچنین میتوانید از یک وعده غذایی ساده مانند مرغ، برنج و کلم بروکلی استفاده کنید و آن را در قسمت‌های کوچکتر میل کنید. اگر دچار بی اشتهایی در کرونا بودید، به جای پنج یا شش تکه مرغ از سه اونس مرغ و کمی کلم بروکلی و یک قاشق برنج استفاده کنید.
برای بهبودی به پروتئین بیشتری احتیاج دارید. بنابراین در رژیم غذایی خود بر منابع حاوی پروتئین تمرکز بیشتری داشته باشید و اطمینان حاصل کنید که نه تنها به اندازه کافی پروتئین مصرف می‌کنید، بلکه به بهترین شکل ممکن آن را در وعده‌های غذایی روزانه خود تقسیم می‌کنید. وعده‌های غذایی کوچک اما مکرر نیز به کنترل قند خون کمک می‌کند و سطوح ثابت انرژی در اختیار شما قرار می‌دهند. وقتی مدت طولانی بدون غذا خوردن باقی بمانید، این موضوع می‌تواند سطح انرژی پایینی را ایجاد کرده و احساس خستگی را تشدید کند.
در آشپزخانه خلاقیت به خرج دهید.
از دست دادن قدرت چشایی برای دراز مدت یکی از علائم شایع دیگر پس از بیماری کرونا است. استفاده از ادویه‌ها و طعم دهنده‌های مختلف و سبزیجات می‌تواند در مزه دار کردن غذاها به شما کمک کند. برای افزایش مزه غذاها روی ادویه‌ها و چاشنی‌ها تمرکز کنید.
نکات مهم برای درمان بی اشتهایی در دوران کرونا
محصولات تازه را اولویت بندی کنید.
ابتدا باید از مواد تازه و مواد غذایی که ماندگاری کمتری دارند استفاده کنید. اگر محصولات تازه به ویژه میوه‌ها و سبزیجات و لبنیات کم چرب در دسترس شما هستند، مصرف آنها را بر غذاهایی که دیرتر فاسد میشوند، اولویت دهید. شما همچنین میتوانید به راحتی در دوره‌های دراز مدت از سبزیجات منجمد و میوه‌های منجمد استفاده کنید که اغلب دارای مواد مغذی مشابه غذاهای تازه هستند. برای جلوگیری از هدر رفتن غذا میتوانید غذای باقی مانده را برای وعده‌های غذایی دیگر فریز کنید.
تهیه غذاهای خانگی
بسیاری از افراد در طول زندگی عادی روزمره، وقت ندارند غذاهای خانگی تهیه کنند. گذراندن مدت زمان طولانی‌تری در خانه می‌تواند این امکان را فراهم کند تا از غذاهایی استفاده کنید که قبلاً فرصت تهیه آنها را نداشتید. بسیاری از دستورالعمل‌های پخت غذاهای سالم و خوشمزه را میتوانید روی اینترنت پیدا کنید. از انبوه اطلاعات رایگان موجود در اینترنت استفاده کنید و با مواد غذایی که میتوانید به آنها دسترسی داشته باشید، آشپزی کنید اما به خاطر داشته باشید که اصول تغذیه سالم ارائه شده در این دستورالعمل‌ها را در نظر بگیرید. ممکن است بتوانید در ادامه این مقاله نیز چندین نمونه از غذاهای سالم تهیه شده از مواد اولیه در دسترس بیابید.
اندازه مناسب غذا را در نظر بگیرید.
ممکن است در نظر گرفتن اندازه دقیق غذاها به خصوص در مراحل پخت برای شما دشوار باشد. حضور طولانی مدت در خانه بدون شرکت کردن در فعالیت‌های جدی یا داشتن فعالیت‌های محدود نیز می‌تواند منجر به پرخوری شود. برای در نظر گرفتن اندازه مناسب مصرف غذای خود، میزان مصرف غذایی برای بزرگسالان که توسط کارشناسان ارائه میشود را در نظر بگیرید و توجه داشته باشید که کودکان خردسال به وعده‌های کوچکتری احتیاج دارند.
مصرف فیبر کافی برای درمان بی اشتهایی
مصرف فیبر به سلامت سیستم گوارشی کمک می‌کند و باعث احساس سیری طولانی مدت میشود که این امر از پرخوری جلوگیری می‌کند. برای اطمینان از اینکه فیبر کافی مصرف می‌کنید، سبزیجات، میوه‌ها، حبوبات و غذاهای سبوس دار را در همه وعده‌های غذایی خود بگنجانید. غذاهای سبوس دار شامل جو دوسر، ماکارونی قهوه ای و برنج، کینوا و نان گندم کامل هستند؛ نه غذاهای حاوی غلات فرآوری شده مانند ماکارونی سفید و برنج و نان سفید.
پیروی از شیوه‌های درست دست زدن به غذا
ایمنی غذا یکی از مهمترین پیش نیازهای امنیت غذایی و رژیم غذایی سالم است. هنگام تهیه غذا برای خود و دیگران، برای جلوگیری از آلوده شدن غذا و بروز مسمومیت‌های غذایی، رعایت نکات بهداشتی اهمیت بسیاری دارد. اصول کلیدی رعایت بهداشت غذا عبارتند از:
- دست‌ها، آشپزخانه و وسایل آشپزی خود را تمیز نگه دارید.
- غذاهای خام (به ویژه گوشت خام و محصولات تازه) را از غذاهای پخته شده جدا کنید.
- غذاهای خود را کاملا بپزید.
- غذای خود را در دمای ایمن زیر ۵ درجه سانتی گراد یا بالای ۶۰ درجه سانتیگراد نگه دارید. و از آب و مواد اولیه سالم استفاده کنید
با رعایت این ۵ توصیه کلیدی برای غذای سالم‌تر، می توانید از بسیاری از بیماری‌های شایع ناشی از غذا جلوگیری کنید.
مصرف نمک خود را محدود کنید
ممکن است دسترسی شما به غذاهای تازه کاهش پیدا کند؛ بنابراین ممکن است نیاز بیشتری به مصرف غذاهای کنسرو شده، منجمد یا فرآوری شده داشته باشید. بسیاری از این غذاها حاوی مقدار زیادی نمک هستند.
سازمان WHO توصیه می‌کند در طول روز کمتر از ۵ گرم نمک مصرف کنید. برای دستیابی به این هدف، مصرف غذاهای کم نمک یا بدون نمک را در اولویت قرار دهید. توجه داشته باشید که غذاهای ترشی اغلب حاوی مقدار زیادی سدیم هستند. در بسیاری از کشورها ۵۰ تا ۷۵ درصد نمک دریافتی ما از غذاهایی که می‌خوریم و آنچه که خودمان به آن اضافه می‌کنیم تامین میشود. با توجه به اینکه ممکن است در حال حاضر به اندازه کافی نمک مصرف کرده باشید، از اضافه کردن نمک بیشتر هنگام پخت و پز و هنگام صرف غذا در سفره خودداری کنید. برای داشتن عطر و طعم بیشتر در غذا، از گیاهان و ادویه جات تازه یا خشک استفاده کنید.
مصرف شکر خود را محدود کنید.
سازمان WHO توصیه می‌کند در حالت ایده‌آل کمتر از ۵ درصد از از کل انرژی دریافتی برای بزرگسالان (حدود شش قاشق چای خوری) از قندهای صنعتی تامین شود. اگر هوس چیز شیرین می‌کنید باید همیشه میوه‌های تازه در اولویت قرار داشته باشند. میوه‌های منجمد، کنسرت شده در آب میوه (به جای شربت) یا خشک شده بدون قند اضافه نیز گزینه‌های خوبی هستند. هنگام انتخاب دسر اطمینان حاصل کنید که قند کمی داشته باشند و قسمت‌های کوچکی از آنها را مصرف می‌کنید. مراقب گزینه‌های کم چرب باشید زیرا معمولاً این غذاها حاوی قندهای اضافه هستند. مقدار شکر یا عسل و شیره اضافه شده به غذاها را محدود کنید و از شیرین کردن نوشیدنی‌های خود اجتناب نمایید.
مصرف چربی خود را محدود کنید.
سازمان WHO توصیه می‌کند که مصرف کل چربی را به کمتر از ۳۰ درصد از کل انرژی دریافتی محدود کنید که از این مقدار، میزان چربی اشباع آن نباید بیشتر از ۱۰ درصد شود. برای دستیابی به این هدف به جای سرخ کردن غذا از روش‌های پخت و پز مانند بخار پز کردن، کباب کردن یا جوشاندن استفاده کنید. در صورت نیاز از مقادیر اندکی روغن‌های اشباع نشده مانند روغن کلزا، روغن زیتون یا روغن آفتابگردان برای پخت غذا استفاده کنید.
غذاهایی که حاوی منابع سالم چربی‌های اشباع نشده هستند مانند ماهی و آجیل را در ارجعیت قرار دهید. برای محدود کردن مصرف چربی‌های اشباع شده، گزینه‌های بدون پوست را انتخاب کنید. غذاهایی مانند گوشت قرمز دارای چربی، کره و لبنیات پرچرب، روغن پالم، روغن نارگیل، روغن کوتاه کننده جامد و گوشت خوک را کاهش دهید.
تا حد امکان از مصرف چربی‌های ترانس خودداری کنید. برچسب‌های تغذیه را بخوانید تا اطمینان حاصل کنید که روغن‌های هیدروژنه در ترکیبات ذکر نشده‌اند. اگر برچسب مواد غذایی در دسترس شما قرار ندارد از مصرف غذاهایی که معمولاً حاوی چربی‌های ترانس هستند، خودداری کنید.
بدن خود را آبرسانی کنید
هیدراتاسیون مناسب برای سلامت مطلوب بدن بسیار مهم است. آب لوله کشی سالم‌ترین و ارزان‌ترین نوشیدنی است، اگر در دسترس شما باشد و مصرف آن از نظر ایمنی ایرادی نداشته باشد. آب لوله کشی همچنین از نظر پاکیزگی محیط زیست بسیار مناسب است؛ زیرا در مقایسه با آب معدنی هیچ زباله‌ای تولید نمی‌کند. نوشیدن آب، یک راه حل ساده برای محدود کردن مصرف قند و کالری اضافه است.
شما میتوانید برای افزایش طعم میوه‌های تازه یا یخ زده، مانند انواع توت‌ها، برش‌های مرکبات، همچنین خیار یا گیاهانی مانند نعنا، اسطوخودوس و رزماری را به آن اضافه کنید.
همراه با خانواده خود غذا بخورید
وعده‌های غذایی خانوادگی یک فرصت مهم برای والدین است تا الگوی تغذیه سالم و تقویت روابط خانوادگی را میان فرزندان خود ترویج دهند.
افزایش زمان حضور در خانه در این دوره همچنین می‌تواند فرصت‌های جدیدی برای مشارکت کودکان در پخت غذاهای سالم ایجاد کند که می‌تواند در کسب مهارت‌های مهم زندگی برای بزرگسالی به آنها کمک کند. اجازه دادن برای انتخاب سبزیجات مختص مواد غذایی، ممکن است آنان را تشویق کند تا هنگام صرف غذا آنها را بخورند.
