فشار خون پایین که در اصطلاح پزشکی به آن هایپوتنشن (Hypotension) می‌گویند، افت فشار خون در حالت ماکزیمم کمتر از 9 و مینیمم کمتر از 6 میلی‌متر جیوه (mm Hg) است. افراد زیادی در این وضعیت دچار سرگیجه و غش می‌شوند که در صورت عدم تشخیص به‌موقع می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیر در پی داشته باشد. رژیم غذایی افزایش فشارخون می تواند این امکان را برای شما ایجاد کند که با تغذیه فشارخون پایین را درمان کنید.
برخی افراد به‌طور طبیعی فشار خون پایینی دارند و این وضعیت باعث ایجاد علائم آزاردهنده یا خطرناک نمی‌شود. اما اگر فشارخون شما در حالت طبیعی نرمال (بین 90/60 تا کمتر از 80/120 mm Hg) است، افت شدید و ناگهانی آن نگران کننده خواهد بود.
انواع فشارخون پایین
آن‌ها عبارتند از:
1- افت فشار خون وضعیتی (Orthostatic)
فشارخون ارتواستاتیک پایین هنگام ایستادن از حالت نشسته یا دراز کشیده ایجاد می‌شود. اصلی‌ترین علت افت فشار لحظه‌ای (ارتواستاتیک) کم آبی بدن، استراحت طولانی، بارداری و مصرف برخی داروهاست که بیشتر در افراد مسن دیده خواهد شد.
2- افت فشارخون بعد از غذا (Postprandial)
یک الی دو ساعت بعد از خوردن غذا به خصوص در افراد مسن یا بیماری پارکینسون برزو پیدا می‌کند. برای کنترل آن وعده‌های غذایی کوچک و کم کربوهیدرات مصرف کنید و آب فراوان بنوشید.
3- افت فشارخون با واسطه عصبی (Neurally mediated)
این سندرم بر سیستم عصبی که وظیفه کنترل عملکردهای غیرارادی همچون ضربان قلب، تنفس، هضم و فشارخون را برعهده دارند، اثر می‌گذارد. افت فشار خون باواسطه عصبی زمانی رخ می‌دهد که یک ارتباط نادرست و غیرعادی بین قلب و مغز وجود داشته باشد.
راهنمایی‌های رژیم غذایی افزایش فشارخون
متخصص تغذیه با معرفی منابع مناسب و تعیین میزان و چگونگی مصرف هر یک، به شما رژیم درمان فشار خون پایین را ارائه خواهد داد تا به سرعت شاهد بهبود علائم خود باشید. برخی از نکات تغذیه کاربردی عبارتند از:
آب فراوان بنوشید
فشار خون پایین می‌تواند همراه با کم‌آبی بدن باشد. شما می‌توانید با افزایش نوشیدن آب فشار خون خود را بالا ببرید. سعی کنید در روز بیش از 8 لیوان آب بنوشید . چنانچه علائم مربوط به فشار خون پایین برطرف نشد و یا شما زمان زیادی را خارج از خانه و یا در حال تمرین هستید ممکن است به بیش از این میزان آب نیاز داشته باشید. نوشیدنی‌های سالم با الکترولیت نیز می‌تواند کمک کننده باشد . البته می‌بایست از نوشیدنی‌ها با قند زیاد اجتناب کرد.
رژیم غذایی متعادل داشته باشید
یکی از مهمترین روش‌های متعادل کردن فشار خون و بهبود سلامت بدن تغذیه سالم و رژیم متعادل است. رژیم متعادل شامل گوشت بدون چربی و ماهی، غلات کامل، میوه فراوان و سبزیجات است. از غذاهای فراوری شده و چرب با قند و چربی فراوان دوری کنید. این‌گونه غذاها با وجود داشتن سدیم بالا فاقد سایر مواد غذایی مغذی هستند.
مصرف ویتامین B12 و فولات را افزایش دهید
ویتامین‌های فوق باعث بهبود فشار و گردش خون می‌شود. غلات غنی شده هر دو ویتامین فوق را شامل می‌باشد. از دیگر منابع ویتامین B12 ، ماهی و لبنیاتی مانند پنیر، شیر و ماست می‌باشد. فولات در سبزیجات برگ سبز مانند بروکلی و اسفناج یافت می‌شود.
کافئین و رژیم غذایی افزایش فشارخون
مصرف کافئین باعث منقبض شدن رگ‌های خونی و در نتیجه افزایش فشار خون می‌شود. با مصرف مناسب کافئین به بالا رفتن فشار خون خود کمک کنید.
سعی کنید از داروهای گیاهی استفاده کنید
هنوز به طور قطعی تاثیر داروهای گیاهی بر فشار خون ثابت نشده است. اما مدارکی دال بر کاهش عوارض فشار خون با مصرف برخی از گیاهان دارویی گزارش شده است. به عنوان مثال رزماری و بادیان رومی. با افزودن این گیاهان به رژیم غذایی خود، از منافع آن بهره‌مند شوید. لیکن قبل از مصرف هر گونه داروی گیاهی با متخصص تغذیه مشورت کنید. تاثیر گیاهان فوق با پخته شدن کاهش می‌یابد.
- زنجبیل باعث کاهش فشار خون می‌شود. لذا در صورتیکه فشار خون پایین دارید از مصرف آن صرفنظر کنید.
- دارچین نیز باعث کاهش فشار خون می‌شود. لذا در صورت داشتن فشار خون پایین، از مصرف آن دوری کنید.
- فلفل نیز باعث کاهش فشار خون می‌شود.
از نمک دریایی و تصفیه شده در رژیم غذایی خود استفاده کنید
نمک به افزایش فشار خون کمک کرده و همچنین باعث ترمیم عوارض ناشی از کمبود سدیم در سلول‌ها می‌گردد. تمایل زیاد به مصرف نمک از علائم کمبود آدرنال می‌باشد. در صورت تمایل به افزودن نمک به رژیم غذایی خود، برنامه‌های غذایی مختلف را بررسی کنید.
پتاسیم فشار خون را متعادل می‌کند
این ماده معدنی به طور قطع برای نرمال‌سازی فشار خون لازم است. هنگامی که در مورد مشکلات قلبی عروقی صحبت می‌کنیم استقاده کافی از پتاسیم در رژیم غذایی یکی از اصول و ملزومات سلامتی می‌باشد. میوه‌هایی مانند موز، مرکبات، سبزیجات، حبوبات منابعی غنی از پتاسیم هستند.
نکاتی در درمان فشار خون پایین
تعداد وعده‌های غذایی را بیشتر و مقدار آن را کمتر کنید. به جای یک یا دو وعده غذایی کامل و بزرگ، چندین وعده غذایی کوچک بخورید. با این کار قند و فشار خون شما تنظیم می‌شود. سعی کنید این وعده‌های غذایی، سالم و کم کربوهیدرات باشند. از کربوهیدرات‌های پیچیده مانند پاستاهای و نان‌های متشکل از غلات غنی شده و نان جو استفاده کنید.
به طور مرتب ورزش کنید
ورزش به طور کلی برای سلامتی مفید است. همچنین تاثیر بسزایی در تنظیم فشار خون دارد. یک پیاده‌روی روزانه سریع20دقیقه‌ای می‌تواند برای سلامت جسمی و روحی شما بسیار مفید باشد. در صورت تنظیم نبودن فشار خون از ورزش‌های سنگین اجتناب ورزید زیرا ممکن است منجر به آسیب و یا کشش گردد.
وضعیت بدنی خود را به آرامی تغییر دهید
با آهسته کردن حرکات هنگام برخاستن می‌توان سرگیجه ناشی از پایین بودن فشار را کاهش داد. صبح‌ها هنگام برخاستن از خواب، برای دقایقی چند نفس عمیق بکشید. سپس ابتدا نشسته و سپس برخیزید. چنانچه در حالت ایستاده علائم مربوط به فشار پایین را حس کردید. ران‌های خود را به حالت قیچی قرار داده و بفشارید. و یا یکی از پاهای خود را بر روی صندلی و یا لبه‌ای قرار دهید و تا جایی که می‌توانید خم شوید. این حالت باعث هدایت جریان خون از پاها به سمت قلب می‌شود.
