برآورد زمان مطالعه: 7 دقیقه
توصیه‌های عمومی برای رژیم غذایی سندروم روده تحریک‌پذیر
رایج‌ترین درمان غذایی برای سندروم روده تحریک‌پذیر، هنوز هم همان رژیم غذایی با فیبر بالا می‌باشد. در حالی‌که این رژیم غذایی برای بسیاری از بیماران توصیه می‌گردد، بخصوص آن‌هایی که از یبوست رنج می‌برند، اما برخی از افراد مبتلا، از افزایش فیبر در برنامه غذایی خود بهره‌ای نمی‌برند و حتی ممکن است علائم آن‌ها نیز بدتر گردد. همانند هر گونه تغییر غذایی دیگری، افزایش فیبر باید تدریجی باشد، باید فیبرهای متنوعی را در برگیرد، و مایعات کافی نیز در طول روز نوشیده شود، حداقل 1.5 لیتر در روز. بخش اصلی مایعات باید از آب تأمین شود، اما چای رقیق یا آب‌میوه نیز می‌تواند در برخی از بیماران مناسب باشد. نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند قهوه و نوشابه‌های گازدار می‌توانند علائم را تشدید کنند، بنابراین مصرف آن‌ها باید محدود گردد؛ به خصوص در مراحل اولیه اصلاح رژیم غذایی.
علائم سندرم روده تحریک‌پذیر معمولاً پس از وعده‌های غذایی بزرگ افزایش می‌یابد، به‌خصوص اگر وعده غذایی حاوی مقدار زیادی چربی باشد و یا اگر غذا با سرعت خورده شود. بهتر است در طول روز از سه وعده غذایی اصلی و از سه میان وعده استفاده نمایید. از خوردن غذا با سرعت اجتناب ورزیده و پس از غذا خوردن مقداری استراحت نمایید. ورزش منظم و سبک می‌تواند در کاهش علائم مؤثر باشد.
نفخ بیش از حد
اگر دچار نفخ بیش از حد می‌شوید، مصرف ” سبزیجات نفخ‌زا” را محدود کنید، از جمله: کلم بروکلی، گل‌کلم، کلم و حبوبات مانند لوبیای پخته. حذف آن‌ها می‌تواند کمک‌کننده باشد. پس از برطرف شدن علائم، ممکن است بتوانید آن‌ها را به‌تدریج به رژیم غذایی خود اضافه نمایید. نوشابه‌های گازدار نیز می‌توانند علائم را تشدید کنند. مانند غذا، مصرف مایعات باید در طول روز گسترش یابد. برخی از افراد مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر ممکن است با حذف لاکتوز، احساس بهتری داشته باشند. لاکتوز عمدتاً در محصولات لبنی مانند خامه، شیر و بستنی یافت می‌شود. به یاد داشته باشید که این مواد غذایی، ارزش غذایی بالایی دارند، و ممکن است در کاهش میزان کلسیم شما مؤثر باشند، بنابراین باید از طرق دیگر این کمبود را جبران نمایید.
حساسیت‌های غذایی
مطالعات اخیر نقش احتمالی حساسیت‌های غذایی را در برخی از افراد مبتلا به سندروم روده تحریک‌پذیر برجسته کرده‌اند. این روش می‌تواند شامل محدود کردن غذاهای محرک شناخته‌شده باشد. در موارد پیچیده ممکن است، داشتن یک رژیم غذایی حذفی لازم گردد. در این روش ممکن است طیف گسترده‌ای از مواد غذایی چالش‌زا حذف شوند، تا غذای مشکل‌ساز پیدا شود. رژیم غذایی حذفی باید برای مدت کوتاهی استفاده گردد، چرا که این رژیم می‌تواند باعث عدم توازن مواد مغذی در بدن گردد. این رژیم باید تحت نظارت یک متخصص تغذیه که در این زمینه از تجربه کافی برخوردار می‌باشد، صورت بپذیرد.
انواع رژیم غذایی سندروم روده تحریک‌پذیر و درمان آن
رژیم غذایی با فیبر بالا
مصرف فیبر اضافه می‌تواند حجم مدفوع را افزایش دهد، این امر می‌تواند حرکت مدفوع را در روده‌ها آسان‌تر نماید. بزرگسالان در هر روز باید 20 تا 35 گرم فیبر مصرف کنند. در حالی‌که این کار ساده به نظر می‌رسد، اما بسیاری از افراد تنها به حدود 5 تا 14 گرم در روز فیبر مصرف می‌کنند. غذاهای غنی از فیبر مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات سبوس‌دار، مغذی هستند و به کاهش یبوست نیز کمک می‌کنند. با این‌حال، اگر شما در اثر افزایش مصرف فیبر دچار نفخ بیش از حد می‌شوید، سعی کنید از فیبرهای محلول موجود در میوه‌ها و سبزیجات استفاده کنید تا از فیبرهای موجود در دانه‌ها.
رژیم غذایی کم فیبر
در حالی‌که مصرف فیبر می‌تواند به برخی از بیماران سندروم روده تحریک‌پذیر کمک نماید، ممکن است در بعضی افراد علائم را بدتر کرده موجب اسهال و نفخ گردد. قبل از اینکه شما به‌طور کامل فیبرها را رژیم غذایی خود حذف نمایید، استفاده از فیبرهای محلول مانند: سیب، انواع توت‌ها، هویج و بلغور جو را امتحان نمایید. فیبرهای محلول به‌جای افزایش حجم، در آب حل می‌شوند. فیبرهای نامحلول حجم مدفوع را افزایش می‌دهند. منابع کلی فیبرهای نامحلول شامل موادی همچون: غلات کامل، آجیل، گوجه‌فرنگی، کشمش، کلم بروکلی و کلم می‌شود. همچنین می‌توانید 30 دقیقه قبل از خوردن غذاهای فیبردار، برای کاهش اثرات آن از داروهای ضد اسهال استفاده نمایید. این روش هنگام غذا خوردن در رستوران یا بیرون از منزل می‌تواند مفید باشد، اما نباید به یک عادت تبدیل شود.
رژیم غذایی فاقد گلوتن
گلوتن پروتئینی است که در محصولات غلاتی مانند نان و پاستا یافت می‌شود. این پروتئین می‌تواند در افرادی که نسبت به آن حساس می‌باشند، باعث آسیب‌دیدگی روده‌ها شود. برخی از افراد حساس به گلوتن ممکن است مبتلا به سندروم روده تحریک‌پذیر گردند. در چنین مواردی، رژیم غذایی فاقد گلوتن می‌تواند علائم را کاهش دهد. موادی همچون جو، چاودار و گندم را از رژیم غذایی خود حذف کرده. مشکلات گوارشی خود را ارزیابی نمایید. اگر شما علاقه‌مند به مصرف نان، ماکارونی و … هستید، نگران نباشید، می‌توانید این محصولات را به‌صورت فاقد گلوتن از برخی از فروشگاه‌ها تهیه نمایید.
رژیم غذایی حذفی
در رژیم غذایی حذفی از مصرف برخی از غذاهای خاص برای یک مدت‌زمان طولانی اجتناب می‌شود، تا ارزیابی شود علائم IBS بهبود خواهند یافت یا نه. این چهار ماده مشکل‌ساز متداول را از رژیم غذایی خود حذف نمایید: قهوه، شکلات، فیبرهای نامحلول آجیل و مغزها. با این حال، شما باید هر از مصرف هرگونه ماده غذایی مشکوک صرف‌نظر نمایید. به‌طور کامل یک ماده غذایی را به مدت 12 هفته از رژیم غذایی خود حذف نمایید. هر گونه ایجاد تفاوت در علائم سندروم روده تحریک‌پذیر را تحت نظر قرارگرفته و ارزیاب نمایید، سپس به سراغ ماده غذایی دیگر در فهرست خود بروید.
رژیم غذایی کم‌چرب
غذاهای چرب مشکلات زیادی را برای بدن شما ایجاد می‌کنند، ازجمله باعث چاقی می‌شوند. به‌خصوص در افرادی که به IBS مبتلا هستند، غذاهای چرب می‌تواند علائم بیمار را بدتر نماید. به‌طورکلی غذاهای چرب فیبر کمی دارند، این امر می‌تواند برای افراد مبتلا به IBSکه از یبوست رنج می‌برند، مشکل‌ساز باشد. غذاهای چرب به ویژه در بیماران مبتلا به سندروم روده تحریک‌پذیر ترکیبی (داشتن هم‌زمان یبوست و اسهال)، می‌تواند شرایط بیماری را بدتر نماید. شروع یک رژیم غذایی کم‌چرب هم برای سیستم قلبی – عروقی خوب است و هم می‌تواند علائم ناراحتی روده‌ها را بهبود بخشد. به‌جای خوردن غذاهای سرخ‌شده و چربی‌های حیوانی، از گوشت‌های کم‌چرب، میوه‌ها، سبزیجات، غلات و فراورده‌های لبنی کم‌چرب استفاده نمایید.
بهتر است در این افراد مواد غذایی که حساسیت دارند حذف گردد
