برآورد زمان مطالعه: 9 دقیقه
مصرف مواد مخدر از دو راه به بدن آسیب می‌رساند، نخست این که خود مواد مضر است و دوم این که مواد مخدر تغییرات زیان‌باری مانند عادت‌های غلط غذایی و تغذیه نامناسب را در سبک زندگی ایجاد می‌کند. ترک اعتیاد نیز از طرق دیگر مانند اختلال در متابولیسم (تامین انرژی)، عملکرد اندام‌ها و سلامت ذهنی و روانی به بدن آسیب می‌زند. مواد مغذی انرژی مورد نیاز بدن در این دوران دشوار را تامین می‌کند و مواد ضروری برای تقویت و سالم نگه داشتن اندام‌ها و همچنین مقابله با عفونت را در اختیار بدن می‌گذارد. بنابراین معتادان باید نکات تغذیه دوران ترک اعتیاد را بدانند.
معتادان معمولاً تغذیه مناسبی ندارند و رژیم غذایی آن‌ها سرشار از مواد قندی است. رژیم غذایی در دوران ترک اعتیاد و دریافت مواد مغذی بسیار مهم است. زیاده‌روی در مصرف مواد قندی التهاب داخلی بدن را افزایش می‌دهد و خماری و اعتیاد را شدت می‌دهد. زیاد بودن مواد قندی سیگنال‌دهی بواسطه دوپامین را کاهش می‌دهد و اعتیاد غذایی یا دارویی را تحریک می‌کند.
بیمارانی که سعی در ترک اعتیاد و پاک شدن دارند، باید رژیم غذایی متعادلی حاوی منابع مناسب پروتیئن و گوشت داشته باشند. رژیم غذایی باید متنوع و اشتهابرانگیز باشد و میوه‌های مغذی، سبزیجات، آجیل، دانه‌ها و حبوبات در آن گنجانده شود. برای تسهیل دوران ترک اعتیاد با متخصص تغذیه مجرب مشورت کنید تا ایشان برنامه غذایی خاصی را مطابق با نیازهای بیمار تهیه کنند. پل ارتباطی ما با شما شماره‌های 02122779006 و 02122581002 می‌باشد.
جدول محتوا
نکات تغذیه ای در دوران ترک اعتیاد
بایدها
انرژی مورد نیاز را با مصرف کربوهیدرات‌های پیچیده تامین کنید
مغز گلیکولایزر (قندکافت) خالص است، یعنی این که گلوکز (قند) را برای انرژی ترجیح می‌دهد. اگر چه مغز فقط دو درصد از بدن را تشکیل می‌دهد، اما 25 درصد از انرژی کل را مصرف می‌کند. معتاد در دوران ترک به انرژی نیاز دارد و مغز روزانه به حداقل 120 گرم کربوهیدرات احتیاج دارد. از آنجایی که بدن فقط مقدار کمی گلوکز را به صورت گلیکوژن در کبد ذخیره می‌کند، باید گلوکز به صورت مداوم در طول روز به بدن رسانده شود تا اطمینان حاصل شود که هنگام خواب یعنی زمانی که مغز عمده فعالیت بهبود دهنده را انجام می‌دهد، انرژی لازم وجود دارد.
چربی‌های ضروری حاوی اسیدهای چرب امگا سه را در رژیم غذایی بگنجانید
با مصرف خوراکی‌هایی مانند روغن ماهی، آجیل و بذر کتان اسیدهای چرب امگا سه مورد نیاز را که برای ترمیم سلولی عصبی و دوری از مواد ضروری است، تامین کنید. این اسیدهای چرب ضروری برای گیرنده‌های سلولی عصبی ضروی است، چون این مواد غشاء را برای گرفتن پیام‌آورهای شیمیایی، موسوم به انتقال دهنده‌های عصبی، منعطف‌تر می‌کنند. چربی 60 درصد از وزن خشک مغز را تشکیل می‌دهد و بخش عمده این چربی نوعی امگا 3 به نام اسید دوکوزاهگزانوئیک (DHA) است. به علاوه چون چربی مانند غلاف میلین یا عایق سیستم سیسم کشی مغزی عمل می‌کند، انتقال اطلاعات الکتریکی را سریع‌تر می‌کند.
انتقال دهنده‌های عصبی را به حالت اولیه برگردانید
انتقال دهنده‌های عصبی خلق و خو را از طریق کاهش استرس، اضطراب، افسردگی و خستگی پایدار و رفتار را کنترل می‌کنند. بنابراین سعی کنید انتقال دهنده‌های عصبی را از طریق مصرف پروتئین‌های باکیفیت طبیعی نمایید و جایگزین کنید. تمام انتقال دهنده‌های عصبی از مونوآمین‌هایی تشکیل می‌شوند که سازنده اصلی پروتئین‌ها هستند. برای مثال آمینواسید تریپتوفان به سروتونین یعنی ماده‌ای تبدیل می‌شود که باعث آرام شدن و حفظ تمرکز می‌شود. پروتئین‌های باکیفیت آمینواسیدهای ضروری را با ترکیب صحیح و در مقدار مناسب تامین می‌کنند. گوشت بدون چربی، ماهی، لبنیات، سویا، آجیل و لوبیا از منابع خوب پروتئین هستند.
از مکمل‌های حاوی کوفاکتور آنزیمی استفاده کنید
مکمل‌های حاوی کوفاکتورهای آنزیمی شامل انواع ویتامین و مواد معدنی می‌شود. این مواد مغذی ضروری برای ساخت و عملکرد مواد شیمیایی ارتباطی، موسوم به انتقال دهنده‌های عصبی، حیاتی هستند. وجود ویتامین B6، B3 و مواد معدنی مانند مس و آهن برای ترشح آدرنالین و دوپامین لازم است. چنانچه بدن مجهز به مواد مغذی باشد، می‌تواند وظایف رشد، حفظ سلامتی و ترمیم را به بهترین وجه انجام دهد. با مصرف ویتامین و مکمل‌های غذایی و معدنی می‌توان بدن را مجهز کرد.
آب‌رسانی به بدن را فراموش نکنید
آب مورد نیاز بدن را ترجیحاً با نوشیدن آب تامین کنید. لازم است آبی را که روزانه از بدن دفع می‌شود با نوشیدن حداقل 8 لیوان آب در روز جبران کنید. از آنجایی که بخش عمده غذاها آب است، بدن معادل 4 لیوان دیگر آب را از طریق غذا خوردن به دست می‌آورد. کاهش مایعات بدن، حتی به میزان اندک دو درصد اثر منفی بر عملکرد مغز دارد. البته توجه داشته باشید که مصرف بیش از حد مایعات (بیش از 16 لیوان) به مسمومیت آب و از دست دادن مواد معدنی منجر می‌شود.
نبایدها
مصرف میوه و سبزیجات را محدود نکنید
مصرف میوه و سبزیجات را به حداقل 9 بار در روز برسانید. مغز در حال بهبودی به شدت مستعد آسیب اکسایشی اسیدهای چرب غیراشباع و اکسیداسیون (زنگ زدن) آهن موجود در جریان خون افزایش یافته است. بعضی از میوه‌ها و سبزیجات رنگی با رنگدانه بالا می‌توانند، رادیکال‌های آزاد آسیب رسان (مولکول‌های اکسید کننده واکنش‌پذیر) را پاکسازی و خنثی کنند و مولکول‌های مصرف شده در بدن را بازیابی کنند.
اجازه ندهید التهاب از کنترل خارج شود
اجازه ندهید التهاب از کنترل خارج شود. سیستم ترمیم بدن از نوع التهابی است، اما ممکن است از کنترل خارج شود. چنانچه التهاب مزمن شود، می‌تواند به بدن آسیب بزند، صدمه بیشتری را به بار بیاورد و عامل ابتلا به بیماری‌های متعدد شود. میوه و سبزیجات سرشار از مواد شیمیایی گیاهی به نام فیتونوترینت‌ها هستند که مانند مواد ضدالتهابی عمل می‌کنند و التهاب را به حد تعادل برمی‌گردانند. اسیدهای چرب امگا سه نیز التهاب را با تولید عامل‌های ضدالتهاب کنترل می‌کنند.
در مصرف چربی اشباع زیاده‌روی نکنید
در مصرف چربی اشباع، روغن‌های سبزی (اسیدهای چرب امگا 6) و کلسترول یا اسیدهای چرب ترانس زیاده‌روی نکنید. این چربی‌ها باعث ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود و انتقال مواد مغذی و اکسیژن را به مغز محدود می‌کند. ورود چربی اشباع به غشاها موجب می‌شود گیرنده‌ها واکنشی به انتقال دهنده‌های عصبی نشان ندهند و اعصاب خشک شوند. امگا سه‌ها غشاها را روان وا اعصاب را منعطف می‌کنند تا حداکثر عملکرد و توانایی ارتباطی را ارائه دهند.
قند خون نامتعادل نداشته باشید
اجازه ندهید قند خون بسیار بالا یا پایین برود. میزان بسیار کم یا زیاد قند در مغز باعث عدم تمرکز، دمدمی مزاجی، تحریک‌پذیری و خستگی می‌شود. برای نگه‌داشتن قند خون در حد تعادل باید رژیم مناسبی داشته باشید. ترکیبی از کربوهیدرات‌های پیچیده، پروتئین و مقدار اندکی چربی در آن وجود داشته باشد. که در 5 یا 6 وعده غذایی در طول روز دریافت شود. مصرف فیبر روزانه نیز باید کنترل شود و به مقدار متوسط 25 تا 35 گرم در روز رسانده شود.
در روز بیش از یک یا دو فنجان قهوه ننوشید
هر روز صبح بیش از یک یا دو فنجان قهوه (کافئین) ننوشید. بعد از ساعت 12 ظهر نیز از نوشیدن آن خودداری کنید. کافئین دارویی روانگردان است که بر رفتار اثر می‌گذارد. میل به مواد را تحریک می‌کند و واکنش دوپامینرژیک را تغییر می‌دهد. کافئین اختلال‌های خواب ایجاد می‌کند و از سودمندترین عامل بهبودی مغز یعنی خواب مناسب جلوگیری می‌کند.
دیگر توصیه‌های مفید برای تغذیه در دوران ترک اعتیاد
- وعده‌های غذایی را سر ساعت مشخص میل کنید.
- مصرف مکمل‌های معدنی و ویتامین‌هایی مانند ب ـ کمپلکس، روی و ویتامین‌ها آ و ث در دوران ترک مفید است.
اگر در دوران ترک اعتیاد رژیم غذایی مناسبی رعایت نشود، ممکن است معتادان وسوسه شوند و دوباره در دام مواد گرفتار شوند. به همین دلیل است که وعده‌های غذایی منظم بسیار مهم است. اعتیاد به دارو و الکل باعث می‌شود معتاد گرسنه بودن را فراموش کند و حس گرسنگی را با تمایل به مصرف مواد اشتباه بگیرد.
اشتها معمولاً در دوران ترک به حالت طبیعی برمی‌گردد. معتاد در حال پاک شدن غالباً تمایل به پرخوری دارد، به ویژه اگر محرک مصرف کرده باشد.
معتاد برای پاک ماندن باید توصیه های زیر رعایت کند
- تنقلات و مواد مغذی میل کنید.
- استراحت کافی و فعالیت بدنی را فراموش نکنید.
- به طور منظم از مشاور یا گروه‌های حمایتی کمک بگیرید.
- توصیه‌های متخصص تغذیه درباره مصرف مکمل‌های غذایی، معدنی و ویتامین‌ها را جدی بگیرید.
