برآورد زمان مطالعه: 7 دقیقه
بلوغ زودرس یک موضوع مهم در تغذیه بالینی است و به افزایش سن بلوغ جنسی در دختران و پسران قبل از سن معمول اشاره دارد. این موضوع در دهه‌های اخیر به دلیل تغییرات در شرایط زندگی و عوامل مختلفی مانند تغذیه، محیط زیست، استرس و عوامل ژنتیکی بیشتر شایع شده است
تغذیه مناسب و متوازن در دوران کودکی و نوجوانی بسیار مهم است و می‌تواند تأثیر قابل توجهی در بلوغ زودرس داشته باشد. متخصصین تغذیه در کلینیک تغذیه و رژیم‌درمانی دکتر ابوالحسنی دستورالعمل‌های ویژه‌ای را در خصوص رژیم غذایی برای کودکانی که دچار بلوغ زودرس شده اند ارائه می‌دهند. مشاورین ما آماده پاسخگویی به سؤالات شما هستند. پل ارتباطی ما با شما، شماره‌های تماس 22569006 و 22779006 و برای ارتباط با تلگرام، واتساپ و منش مطب شماره 09022569006 می‌باشد.
جدول محتوا
بلوغ زودرس چیست؟
بلوغ زودرس زمانی است که بدن کودک خیلی زودتر از موعد مقرر شروع به تغییرات مربوط به بلوغ می‌کند. این تغییرات شامل رشد سریع استخوان‌ها و ماهیچه‌ها، تغییر در شکل و اندازه بدن و توسعه توانایی بدن برای تولید مثل می‌شود.
زمان شروع بلوغ طبیعی:
- دختران: به طور متوسط بین 8 تا 13 سالگی
- پسران: به طور متوسط بین 9 تا 14 سالگی
بلوغ زودرس زمانی محسوب می‌شود که:
- دختران: قبل از 8 سالگی علائم بلوغ را نشان دهند.
- پسران: قبل از 9 سالگی علائم بلوغ را نشان دهند.
تغییرات فیزیکی و علائم بلوغ زود رس:
بلوغ زودرس به معنای ورود زودرس دختران و پسران به دوران بلوغ جنسی است. که علائم و نشانه های دارد که عبارتند از:
علائم شایع بلوغ زودرس در دختران:
- رشد سینه
- اولین پریود
- ترشح واژن
- رشد سریع
- بوی بدن بزرگسالان
- آکنه
- موهای ناحیه تناسلی یا زیر بغل
- تغییر خلق و خو
علائم شایع بلوغ زودرس در پسران:
- بزرگ شدن بیضه و آلت تناسلی
- موهای صورت
- کلفت شدن صدا
- رشد سریع
- بوی بدن بزرگسالان
- آکنه
- موهای ناحیه تناسلی یا زیر بغل
- تغییر خلق و خو
توجه شود که اگر کودک هر یک از علائم یا نشانه‌های بلوغ زودرس را داشته باشد، باید با پزشک مشورت شود.
علل بلوغ زودرس
علت دقیق بلوغ زودرس در اکثر موارد ناشناخته است. با این حال، عوامل مختلفی می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند، از جمله:
ژنتیک:
اگر سابقه خانوادگی بلوغ زودرس دارید، احتمال ابتلا به آن بیشتر است
تغذیه
برخی عوامل تغذیه‌ای که می‌توانند بر بلوغ زودرس تأثیرگذار باشند عبارتند از:
1. وزن بدن: چاقی و یا کاهش وزن در دوران کودکی و نوجوانی می‌تواند منجر به بلوغ زودرس شود. برای جلوگیری از این مشکل، توصیه می‌شود که وزن بدن در محدوده نرمال باشد و تعادلی در تغذیه رعایت شود.
2. مصرف مواد غذایی پرفراهم: مصرف بیش از حد مواد غذایی با قند و چربی بالا می‌تواند به افزایش بلوغ زودرس منجر شود. بهتر است مواد غذایی پرفراهم را با مواد غذایی طبیعی و سالمی که حاوی مواد مغذی متعادل هستند، جایگزین کنید.
3. مصرف مواد محرک: مصرف مواد محرک مانند قهوه، نیکوتین و الکل در دوران کودکی و نوجوانی می‌تواند تأثیر مخربی بر روی سیستم تناسلی داشته باشد و باعث بلوغ زودرس شود. بهتر است اجتناب کنید یا مصرف آن‌ها را به حداقل برسانید.
4. مواد شیمیایی محیطی: تماس با مواد شیمیایی مضر مانند بیسفنول A (BPA) که در بعضی از وسایل پلاستیکی و بسته‌بندی‌ها وجود دارد، می‌تواند به بلوغ زودرس منجر شود. توصیه می‌شود از استفاده از وسایل پلاستیکی قابل استفاده مجدد و بسته‌بندی‌های غذایی را محدودیت کنید.
تاثیر تغذیه در بلوغ زودرس
با توجه به اصول تغذیه در دوران کودکی (بین ۲ تا ۱۲ سال)، یک رژیم غذایی سالم باید مصرف متعادل انرژی و تامین کافی مواد مغذی (درشت مغذی ها و ریزمغذی‌ها) را تضمین کند. انرژی دریافتی باید با توجه به نیازهای فردی، مصرف انرژی و روند رشد به‌صورت جداگانه تعیین شود. متاسفانه امروزه رژیم غذایی خانواده مواد غذایی که برای فراهم کردن غذای روزانه تهیه می شود سالم نیست و تاثیر بسزایی در بلوغ دارند. ما در اینجا لیستی از این موارد اماده کرده ایم که بهتر است کمتر و به صورت متعادل مصرف شود.
- سویا
- گوشت مرغ (بهتر است سینه مرغ مصرف شود)
- جگر مرغ
- غذاهای آماده و فست فود
- کنسرویجات
- دلستر و سایر نوشیدنی های گازدار
- غذاهای پرچرب
- شکر و شیرینیجات
- سس قرمز
نیازهای غذایی خاص در دوران بلوغ زودرس:
در این دوره زمانی مهم است که فرد نیازهای غذایی خاصی دارند تا رشد و توسعه سالم خود را تضمین کنند. در ادامه، من برخی از نکات مهم را برای شما فهرست می‌کنم:
– پروتئین: برای رشد و توسعه عضلات و بافت‌های بدن لازم است. منابع پروتئین شامل مواد غذایی مانند گوشت، ماهی، مرغ، تخم مرغ، لبنیات و ماهیچه‌های سفت است.
– کربوهیدرات: منابع اصلی انرژی برای بدن هستند. می‌توانید از مواد غذایی مانند نان، برنج، سیب زمینی و غلات استفاده کنید.
– چربی: چربی‌ها به عنوان یک منبع انرژی طولانی مدت مورد نیاز هستند. روغن‌های گیاهی، ماهی، آجیل و کره می‌توانند منابع خوبی از چربی باشند.
– مواد معدنی و ویتامین‌ها: مصرف مواد غذایی غنی از مواد معدنی مانند کلسیم، آهن، روی و ویتامین‌ها مانند ویتامین D و ویتامین C برای سلامت استخوان‌ها، سیستم ایمنی و سلامت عمومی بدن مفید است.
2. مواد غذایی غنی از مواد مغذی مهم برای رشد و توسعه سالم:
– شیر و محصولات لبنی: منابع عالی کلسیم و پروتئین هستند.
– میوه‌ها و سبزیجات: منابع خوبی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و الیاف هستند.
– ماهی و مواد غذایی غنی از اسیدهای چرب امگا-3: به عنوان یک منبع سالم از چربی مورد نیاز بدن استفاده کنید.
3. اهمیت مواد غذایی برای تنظیم هورمون‌ها و تقویت سیستم ایمنی:
– مواد غذایی غنی از روی و روغن ماهی می‌توانند به تنظیم هورمون‌ها کمک کنند.
– مصرف غذاهایی که حاوی ویتامین C و آهن هستند می‌تواند سیستم ایمنی را تقویت کند.
مثال:
– یک صبحانه سالم و متعادل می‌تواند شامل یک لیوان شیر، دو تا سه تکه نان تمام‌سبوس، یک عدد تخم مرغ آب پزشده و یک عدد میوه باشد.
– برای ناهار، می‌توانید از یک پیتزا کوچک با سس گوجه‌فرنگی، پنیر و سبزیجات استفاده کنید.
– برای شام، می‌توانید از یک پیاز سرخ شده، یک عدد سینه مرغ گریل شده و یک پیمانه برنج بهره‌برداری کنید.
سوالات متداول
شد سینه
اولین پریود
ترشح واژن
رشد سریع
بوی بدن بزرگسالان
آکنه
موهای ناحیه تناسلی یا زیر بغل
تغییر خلق و خو
بزرگ شدن بیضه و آلت تناسلی
موهای صورت
کلفت شدن صدا
رشد سریع
بوی بدن بزرگسالان
آکنه
موهای ناحیه تناسلی یا زیر بغل
تغییر خلق و خو
ژنتیک، تغذیه، عوامل محیطی
برای تشخیص بلوغ زودرس، پزشک موارد زیر را انجام می‌دهد:
مرور سابقه پزشکی کودک و خانواده
معاینه فیزیکی
آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح هورمون
عکس‌برداری توسط اشعه ایکس از دست و مچ دست کودک نیز برای تشخیص بلوغ زودرس مهم است. این اشعه می‌تواند به پزشک کمک کند تا سن استخوانی کودک و علت رشد سریع استخوان تشخیص داده شود
