غده تیروئید یک عضو پروانه‌ای شکل به طول حدود 5 سانتی‌متر است که در جلوی گردن قرار گرفته است و تقریباً تمام اعضای بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این غده سوخت‌وساز چربی و کربوهیدرات‌ها، تنفس، درجه حرارت بدن، رشد مغزی، سطح کلسترول، سیستم قلبی و عصبی، سطح کلسیم خون، چرخه قاعدگی و شادابی پوست را تنظیم می‌کند. مشکلاتی مانند کم کاری تیروئید می‌تواند باعث بروز اختلالات زیادی شود. شما می‌توانید با پیروی از یک رژیم غذایی خوب، از شرّ عوارض جانبی بیماری کم‌کاری تیروئید خلاص شوید.
اگر به بیماری‌های تیروئید مبتلا هستید؛ چه کم کاری تیروئید یا پرکاری تیروئید و چه بیماری هاشیموتو (التهاب غده تیروئید) و بیماری گریوز (نوعی پرکاری اتوایمیون تیروئید) و یا سایر عارضه‌های دیگر مربوط به غده تیروئید؛ آنچه که می‌خورید می‌تواند بر سلامت شما تأثیر داشته باشد. یک متخصص تغذیه‌ی خوب در مورد بیماری‌های غده تیروئید و رژیم غذایی شما (مواد غذایی و نوشیدنی‌ها) و همچنین اثرات متقابل آنها روی سلامتی‌تان، با شما صحبت می‌کند.
کم کاری تیروئید چیست؟
کم کاری تیروئید، رایج‌ترین بیماری تیروئید است که معمولاً به دلیل یک واکنش خود ایمنی به نام بیماری هاشیموتو رخ می‌دهد. این واکنش خود ایمنی در نهایت از آزاد کردن مقدار کافی هورمون‌های T3 و T4 توسط غده تیروئید، جلوگیری می‌کند و سوخت‌وساز بدن را کاهش می‌دهد و در نتیجه باعث افزایش وزن، خستگی، خشکی پوست و مو و ایجاد اختلال در تمرکز فرد می‌شود.
علل بالقوه برای بروز کم‌کاری تیروئید
- اختلالات التهابی غده تیروئید
- رژیم غذایی نامناسب (به خصوص رژیمی که فاقد ید و سلنیوم باشد)
- عدم تعادل هورمونی
- التهاب روده
- ژنتیک
- بارداری
- اثرات متقابل برخی داروها
- بالا بودن سطح استرس عاطفی
- عدم فعالیت و ورزش نکردن
مواد غذایی برای درمان کم‌کاری تیروئید
برنامه رژیم غذایی برای کم‌کاری تیروئید
ماهی وحشی گرفتار (Wild-caught):
این نوع ماهی حاوی اسیدهای چرب امگا 3 است که این اسیدها برای تعادل هورمونی و عملکرد تیروئید ضروری هستند. متعادل کردن سطح امگا 3 تا امگا 6 در رژیم غذایی کم کاری تیروئید، می‌تواند التهاب را کاهش دهد و سلامت عملکرد عصبی را حفظ کند.
روغن نارگیل:
این روغن حاوی اسیدهای چرب زنجیره‌ای در قالب اسید کاپریلیک، اسید لوریک و اسید کاپریک است که سلامت سوخت‌وساز بدن را تأمین می‌کنند، انرژی را افزایش می‌دهند و با خستگی مبارزه می‌کنند. روغن نارگیل یک جزء اصلی رژیم غذایی برای درمان کم کاری تیروئید است که هضم آن راحت است، دستگاه گوارش را تقویت می‌کند و خاصیت ضد میکروبی، آنتی اکسیدانی و ضد باکتریایی دارد و ازاین‌رو التهاب را سرکوب می‌کند.
جلبک دریایی:
جلبک‌ها از بهترین منابع طبیعی ید هستند که به جلوگیری از کمبودهایی که باعث اختلال در عملکرد تیروئید می‌شوند کمک می‌کنند؛ ازاین‌رو باید آنها را به صورت هفتگی در رژیم غذایی کم کاری تیروئید قرار دهید. انواع خشک این جلبک‌ها را می‌توانید در فروشگاه‌های مواد غذایی تهیه و آنها را در سوپ‌ها استفاده کنید و یا همراه با تن ماهی میل نمایید.
غذاهای غنی از پروبیوتیک:
این غذاها شامل کفیر (یک محصول لبنی تخمیرشده) و یا سبزی‌های تخمیرشده هستند. پروبیوتیک‌ها بخشی از رژیم غذایی کم‌کاری تیروئید هستند که با متعادل کردن باکتری‌های میکروفلورا، به ایجاد یک محیط سالم برای روده کمک می‌کنند. باکتری‌های میکروفلورا سندروم نشت روده، کمبود مواد مغذی، التهاب و واکنش‌های خود ایمنی را کاهش می‌دهند.
دانه‌های جوانه‌زده:
دانه‌های کتان و کنف و چیا، چربی ALA را برای بدن تأمین می‌کنند؛ ALA نوعی چربی امگا 3 است که برای تعادل هورمون‌ها و عملکرد تیروئید بسیار حیاتی است. سطوح کافی چربی‌ها در رژیم غذایی کم‌کاری تیروئید، وضعیت روانی سالم و عملکرد صحیح مغز را تضمین و همچنین به کاهش التهاب نیز کمک می‌کند. خوردن مقدار زیادی از چربی‌های سالم همچنین سطح قند خون را تثبیت و به شما کمک می‌کند تا در یک وزن متعادل باقی بمانید.
آب تمیز:
آب به هیدراته کردن بدن و عملکرد دستگاه گوارش کمک و همچنین از خستگی، بدخلقی و افسردگی جلوگیری می‌کند. برای پیشگیری از یبوست و افت انرژی و قند، هر دو ساعت حداقل 250 میلی‌لیتر آب بنوشید.
غذاهای با فیبر بالا- ممکن است افراد مبتلا به کم‌کاری تیروئید به مشکلات گوارشی دچار شوند؛ بنابراین باید روزانه 30 تا 40 گرم فیبر مصرف کنند. یک رژیم غذایی با مقادیر فیبر بالا علاوه بر اینکه به عملکرد گوارش کمک می‌کند؛ سلامتی قلب را بهبود می‌بخشد، سطوح قند خون را متعادل می‌کند و با ایجاد احساس سیری، وزن شما را در وضعیت سالم نگه می‌دارد.
آب قلم استخوان:
قلم استخوان مرغ و گاو حاوی آمینواسیدهای L- پرولین و L- گلیسین است که این‌ها می‌توانند به ترمیم پوشش دستگاه گوارش کمک کنند و بیماری کم‌کاری تیروئید را بهبود بخشند. آب قلم استخوان یا همان براث استخوان همچنین حاوی مواد معدنی متعدد و مهمی است که تارهای عصبی دستگاه گوارش را تقویت و از کمبود کلسیم، منیزیم، فسفر و سیلیکون جلوگیری می‌کند. براث استخوان به عنوان بخشی از رژیم غذایی کم‌کاری تیروئید، به حساسیت‌های غذایی نیز غلبه می‌کند، سطح انرژی را بهبود می‌بخشد و با خستگی مبارزه می‌کند، ایمنی بدن را افزایش و درد عضلات و مفاصل را کاهش می‌دهد.
میوه و سبزی:
این مواد غذایی سطوح بالایی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان‌ها دارند که این‌ها برای مبارزه با آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد و کاهش التهاب ضروری هستند. میوه و سبزی بسیار مغذی هستند و باید بخش بزرگی از یک رژیم غذایی سالم را پوششش دهند؛ زیرا این‌ها سلامت دستگاه گوارش، عملکرد مغز، سلامت قلب، تعادل هورمون‌ها و حفظ وزن سالم را تضمین می‌کنند.
مواد غذایی که مانع از درمان کم‌کاری تیروئید می‌شوند
این‌ها غذایی هستند که نباید در برنامه غذایی مخصوص کم‌کاری تیروئید گنجانده شوند:
غذاهای گویتروژنز یا گواترزا (Goitrogens):
خوردن مقادیر زیادی از سبزیجاتی مانند کلم بروکلی، گل کلم، کلم، کلم پیچ، سویا و کلم بروکسل (کلم فندقی)، ممکن است عملکرد تیروئید را تحت تأثیر قرار دهد. چرا که این‌ها حاوی گویتروژنز (مولکول‌هایی که پروکسیداز تیروئید را مختل می‌کنند) هستند. بهتر است هنگام مصرف این نوع سبزیجات، آنها را به مدت 30 دقیقه بخارپز کنید و همچنین در مصرف آنها زیاده‌روی نکنید. رعایت این مورد برای افرادی که کمبود ید دارند، بیشتر حائز اهمیت است.
آب لوله‌کشی:
آب لوله‌کشی حاوی فلوئور و کلر است که این‌ها مانع جذب ید می‌شوند. همان‌طور که قبلاً ذکر شد ممکن است سطوح ید در رژیم غذایی اکثر افراد به مقدار کافی بالا باشد. اما این بدان معنا نیست که هرکسی توانایی جذب و استفاده از تمامی مواد معدنی را دارد.
گلوتن (Gluten):
بسیاری از افراد مبتلا به بیماری‌های تیروئید نسبت به گلوتن و یا بیماری سلیاک (یک بیماری خود ایمنی است که منجر به ایجاد آلرژی نسبت به گلوتن می‌شود) حساسیت دارند. گلوتن در تمامی محصولات گندم و جو یافت می‌شود. بنابراین برای جلوگیری از مصرف گلوتن‌هایی که به صورت پنهان در بسیاری از مواد غذایی وجود دارند، برچسب روی محصولات غذایی را به دقت بررسی کنید تا از عناصر سازنده‌ی آنها آگاهی یابید.
محصولات لبنی معمولی:
لبنیات نیز مانند گلوتن می‌توانند برای تیروئید مشکل‌ساز باشند و باعث تحریک واکنش‌هایی شوند که التهاب را افزایش می‌دهند. از مصرف محصولات لبنی تهیه‌شده از شیرهای معمولی گاو که ارگانیک نیستند و پاستوریزه نشده‌اند، اجتناب کنید. مصرف شیر خام و ارگانیک بز یا شیر ارگانیک A2 گاو، گزینه‌های بهتری هستند.
شکر:
قند و شکر تعادل هورمون‌هایی که برای سوخت‌وساز ضروری هستند را مختل می‌کنند. افراد مبتلا به بیماری‌های تیروئید، مشکل بیشتری برای کاهش وزن دارند. و از آنجایی که تیروئید، یک غده کلیدی برای متعادل کردن هورمون‌ها و سوخت‌وساز بدن است. بهتر است این افراد از مصرف قند و شکر خودداری کنند. زیرا این‌ها می‌توانند اختلالات هورمونی، خستگی، تغییرات خلق‌وخوی و افسردگی را شدت بخشند و باعث افزایش وزن شوند.
محصولات تهیه‌شده از آرد تصفیه‌شده:
هرگونه مواد غذایی ساخته‌شده از کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده، مانند آرد گندم غنی‌شده، روی سطوح هورمون‌ها اثر منفی دارند و می‌توانند به افزایش وزن کمک کنند. محصولات تهیه‌شده از آرد تصفیه‌شده عبارتند از: نان، غلات، حبوبات و پاستا (ماکارونی) و تمام محصولات پخته‌شده. در صورت امکان، اکثر غلات را به صورت کامل از رژیم غذایی خود حذف کنید. یا حداقل سعی کنید مصرف محصولاتی که از آردهای 100 درصد تصفیه‌شده تهیه شده‌اند را تا حد زیادی محدود کنید.
روش‌های طبیعی برای درمان کم‌کاری تیروئید
ممکن است متخصص تغذیه، علاوه بر اتخاذ یک رژیم غذایی مناسب برای شما، به شما توصیه کند که برای کاهش یا برطرف کردن کم کاری تیروئید از روش‌های طبیعی زیر نیز استفاده کنید:
- آشواگاندا؛ گیاه بومی هند (200 میلی‌گرم در روز)
- ید (150 تا 300 میکروگرم در روز)
- سلنیوم (200 میکروگرم در روز)
- ال تیروزین (500 میلی‌گرم دو بار در روز)
- روغن ماهی (1000 میلی‌گرم در روز)
- کمپلکس ویتامین B (یک کپسول در روز)
- ویتامین B12
