برآورد زمان مطالعه: 11 دقیقه
تغذیه بیمار مبتلا به سرطان بخش بسیار مهمی از هر برنامه درمان سرطان است. مصرف غذای درست قبل، بعد و در حین دوره درمان سرطان می‌تواند به بیمار کمک کند تا حال بهتری داشته باشد و قوی‌تر بماند. این مقاله یک مطلب راهنما است که به شما و دوستداران شما کمک می‌کند تا خود را با عوارض ناشی از درمان سرطان که احتمالاً در شما بروز پیدا کرده است، تطبیق بدهید و بدانید که چگونه می‌توانید غذا بخورید. در صورتی که هر سؤالی در مورد مطالبی که در این مقاله بیان شده است داشته باشید، یک متخصص تغذیه (لینک به درباره دکتر) می‌تواند آن مطلب را با جزئیات بیشتری برایتان توضیح بدهد.
اگر در جریان برنامه شیمی درمانی هر گونه مشکل یا نگرانی خاصی برای شما پیش آمده است، باید با یک متخصص تغذیه در مورد نیازهای تغذیه‌ای خود مشورت کنید. یک متخصص تغذیه باتجربه می‌تواند بهترین مرجع شما جهت دسترسی به اطلاعات مربوط به رژیم غذایی باشد.
متخصصین ما در کلینیک تغذیه و رژیم درمانی دکتر ابوالحسنی با سال‌ها تجربه در ارائه رژیم مناسب به بیماران تحت شیمی درمانی بهترین مشاور شما خواهند بود. برای دریافت نوبت می‌توانید با شماره‌های 02122779006 و 02122581002 تماس حاصل نمایید.
انچه درباره رژیم غذایی بیماران مبتلا به سرطان در طی روند درمان باید بدانید:
جدول محتوا
فواید تغذیه صحیح در زمان معالجه سرطان
اگر شما به سرطان مبتلا هستید، تغذیه صحیح اهمیت بسیار زیادی برای شما خواهد داشت. چراکه هم بیماری و هم درمان‌های به کار گرفته شده برای آن می‌توانند نحوه تغذیه شما را دستخوش تغییراتی کنند. علاوه بر آن، سرطان و درمان سرطان می‌تواند بر نحوه تحمل بدن شما در برابر بعضی از غذاها و نیز بر نحوه استفاده بدن از عناصر غذایی تأثیر بگذارد.
تغذیه بیمار مبتلا به سرطان از شخصی به شخص دیگر تفاوت‌های زیادی دارد. خوب غذا خوردن و تغذیه صحیح در طول مدتی که شما تحت معالجه برای سرطان قرار دارید، به شما کمک می‌کند تا:
- حال عمومی بهتری داشته باشید.
- قدرت و انرژی بالای خود را حفظ کنید.
- وزن و قدرت ذخیره عناصر غذایی در بدن خود را حفظ کنید.
- عوارض جانبی ناشی از درمان سرطان را بهتر تحمل کنید.
- خطر بروز عفونت و بیماری را کاهش دهید.
- بهبودی و سلامتی خود را زودتر بازیابید.
- تغذیه خوب به معنی آن است که شما انواع مختلفی از مواد غذایی را میل کنید تا تمامی عناصر غذایی که بدن برای مبارزه با سرطان به آنها نیاز دارد، برایش تأمین شود. این عناصر غذایی شامل پروتئین، کربوهیدرات‌ها، چربی، آب، ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌باشد.
تأثیر تغذیه بیمار مبتلا به سرطان در روند درمان
در طی دوره درمان سرطان ممکن است شما نیاز داشته باشید که رژیم غذایی خود را تغییر دهید تا قدرت جسمانی و توانایی بدن خود جهت مقاومت در برابر سرطان و عوارض جانبی ناشی از درمان آن را بهبود ببخشید. این امر می‌تواند مستلزم آن باشد که شما غذاهایی بخورید که وقتی سالم و سلامت بودید، خوردن آنها به شما توصیه نمی‌شد. به طور کلی هنگامی که به دنبال یافتن بهترین راهکارها برای تأمین مواد غذایی مورد نیاز بدن خود هستید، باید نوع سرطان، نوع درمان مورد استفاده برای آن و عوارض جانبی ناشی از روش درمانی را حتماً مد نظر قرار دهید.
تمامی درمان‌های بیماری سرطان از قبیل جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی، هورمون درمانی، درمان بیولوژیکی (ایمونوتراپی) با هدف از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. اما در طی این فرایند معمولاً سلول‌های سالم نیز آسیب می‌بینند. این آسیب‌دیدگی سلول‌های سالم بدن در واقع همان عاملی است که به عنوان عوارض جانبی ناشی از درمان سرطان از آن نام برده می‌شود. برخی از شایع‌ترین عوارض جانبی که می‌تواند به نوعی بر تغذیه بیماران سرطانی تأثیر داشته باشد عبارت است از:
- بی‌اشتهایی (آنورکسیا)
- زخم دهان یا گلو
- خشکی دهان
- بیماری‌های دندان و لثه
- تغییر در حس چشایی یا بویایی
- تهوع و استفراغ
- اسهال
- یبوست
- احساس خستگی در تمام طول روز (بی‌حالی)
- افسردگی
بسیاری از این عوارض جانبی را می‌توان کنترل کرد، ضمن آنکه اغلب عوارض جانبی بعد از پایان دوره درمان سرطان به تدریج برطرف می‌شوند. متخصصین ما اطلاعات بسیار دقیق‌تری در مورد عوارض جانبی مختلف ناشی از درمان سرطان دارند. شما برای مشورت با این متخصصین و کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به کلینیک ما مراجعه کنید.
بهترین غذاها برای دوره شیمی درمانی
آبگوشت و سس‌ها با خشکی دهان مقابله می‌کند
اگر خشکی دهان (که یکی از عوارض جانبی شایع ناشی از شیمی درمانی است) بلعیدن غذا را برای شما دشوار ساخته است، سعی کنید غذایتان را با سس‌ها، آبگوشت‌ها و یا حتی با شیر کم چرب، نرم و مرطوب کنید. هم زدن و آبگوشتی کردن غذا در دستگاه مخلوط‌کن نیز به شما کمک می‌کند تا کمی راحت‌تر بتوانید غذایتان را پایین بدهید.
برنج و موز برای مبارزه با اسهال
غذاهای ملایمی مانند برنج، موز، سیب پخته و نان تست خشک به سفت شدن مدفوع شما و مقابله با اسهال ناشی از شیمی درمانی کمک می‌کند. اگر به اسهال دچار هستید، سعی کنید از غذاهای چرب، میوه‌های خام و محصولات تهیه شده از دانه‌های کامل دوری کنید. زیرا این مواد غذایی می‌تواند باعث بدتر شدن اسهال شود. شما می‌توانید درمان‌های خانگی زیر را نیز برای رفع اسهال، امتحان کنید.
مصرف دانه‌های کامل (سبوس‌دار) برای مقابله با یبوست
از طرف دیگر، در صورتی که شما دچار یبوست شده‌اید، نوشیدن مایعات زیاد و مصرف غذاهای غنی از فیبرهای محلول به دستگاه گوارش شما کمک می‌کند تا با یبوست مقابله نماید. اصولاً به افرادی که در حال درمان سرطان هستند، توصیه می‌شود که روزانه 8 تا 12 لیوان مایعات بنوشند.
وعده‌های غذایی کوچک و کم حجم به رفع بی‌اشتهایی کمک می‌کند
بی‌اشتهایی یکی از عوارض ناشی از شیمی درمانی است، اما به جای آنکه خودتان را مجبور به صرف 3 وعده غذایی پُرحجم نمایید، سعی کنید در طول روز 5 یا 6 وعده کوچک و کم حجم بخورید تا انرژی و شادابی شما در تمام طول روز حفظ شود. افزودن مکمل‌های پروتئینی و غذاهای پُرکالری به برنامه غذایی روزانه به شما کمک می‌کند تا وزن خود را در حد سالم نگه دارید. اما به خاطر داشته باشید که همیشه با یک متخصص تغذیه مشورت کنید و رژیم غذایی خود را بر اساس شرایط، نیازهای خودتان و تشخیص پزشک تنظیم نمایید.
شیرینی زنجبیلی به رفع حالت تهوع کمک می‌کند
شیمی درمانی غالباً باعث بروز دل‌پیچه و حالت تهوع در شما می‌شود، اما شیرینی زنجبیلی و آب لیمو در رفع حالت تهوع معجزه می‌کند. قبل از غذا خوردن سعی کنید کمی شیرینی زنجبیلی یا لیمو بمکید یا مقداری از این شیرینی را آب بزنید و همراه با غذای خود میل کنید. این کار به رفع سرگیجه و حالت تهوع شما کمک می‌کند. به طور کلی این مواد به عنوان درمان‌های طبیعی برای رفع دل‌درد و ناراحتی‌های معده شناخته می‌شوند.
کاستارد برای رفع زخم‌های دهان
اگر درمان سرطان باعث جراحت و دردناک شدن دهان شما شده است، سعی کنید غذاهای پوره‌ای از قبیل کاستارد، برنج، تخم‌مرغ و سوپ که بلعیدن آنها راحت‌تر است را مصرف کنید. هر چقدر غذای شما چاشنی و ادویه کمتر و طعم ملایم‌تری داشته باشد، بهتر است. زیرا نمک و ادویه‌جات باعث تشدید درد و سوزش زخم‌های دهان شما می‌شود. همچنین از مصرف غذاهای تند و کرانچی مانند کراکر، چیپس و سبزیجات خام و نیز غذاهای پُرادویه مانند سس‌های تند، زردچوبه، سس سالسا و فلفل قرمز که باعث تحریک زخم‌ها می‌شوند، خودداری کنید.
آب پرتقال و تغذیه بیمار سرطانی
شما باید قبل از آنکه دهانتان در اثر درمان سرطان خشک شود، با مصرف مقادیر زیادی از غذاهای شیرین و ترش از خشک شدن دهان جلوگیری کنید. نوشیدن مایعاتی از قبیل لیموناد و آب پرتقال به تولید بیشتر بزاق در دهان کمک می‌کند. زیرا ترشی این مایعات به عنوان عامل محرک غده‌های بزاقی عمل می‌کند. در صورتیکه در طی روند درمان در دهان یا گلوی شما زخم ایجاد شده است، نباید این قبیل غذاها یا مایعات را بخورید یا بنوشید. چراکه علائم زخم و ناراحتی دهان شما را تشدید می‌کند. پس این آبمیوه‌ها خیلی سالم‌تر و مقوی‌تر از آن هستند که شما فکر می‌کردید.
پیاز و سیر و تغذیه بیمار سرطانی
از آنجایی که این دو ماده غذایی حاوی مقادیر بالایی از آنتی‌اکسیدان‌ها هستند که سیستم ایمنی بدن را به عنوان دفاع طبیعی در برابر سرطان تحریک می‌کنند. خوردن آنها چه به صورت خام و یا پخته و کباب شده توصیه می شود. در واقع محققان دریافته‌اند که پیازهایی که طعم خیلی تندی دارند می‌توانند خیلی بیشتر از رشد بعضی از سلول‌های سرطانی، خیلی بهتر جلوگیری کنند.
پروتئین گوشت سفید به حفظ انرژی و توان عضلات کمک می‌کند
به بیماران سرطانی که در حال گذراندن دروه شیمی درمانی هستند، توصیه می‌شود که پروتئین بیشتری مصرف کنند. تا انرژی و قدرت عضلانی بیشتری داشته باشند و در برایر عوارض ناشی از شیمی درمانی مقاوم‌تر باشند. سعی کنید که از پروتئین‌های گوشت سفید، تخم‌مرغ، ماهی، توفو و مرغ استفاده کنید. بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان دریافته‌اند که مصرف گوشت قرمز می‌تواند آثار و عواقب نامطلوبی برای آنها داشته باشد.
غذاهای غنی از سلنیوم و تغذیه بیمار سرطانی
مغزها، غذاهای دریایی، جو دوسر و برنج قهوه‌ای از بهترین منابع تأمین سلنیوم هستند که یک ماده معدنی بسیار مؤثر در مبارزه با سرطان می‌باشد. ترکیبات حاوی سلنیوم موجب تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شوند و به مبارزه با سرطان‌های خاصی از قبیل سرطان خون و سرطان پوست کمک می‌کند. البته به خاطر داشته باشید که از مصرف حلزون‌های صدف‌دار و ماهی خودداری کنید. زیرا این غذاها خطر بروز بیماری‌های تغذیه‌ای در دوره درمان سرطان را افزایش می‌دهند. سعی کنید بیشتر از ماهی آب‌های آزاد مانند سالمون و گربه‌ماهی استفاده کنید و حتماً قبل از مصرف، آن را خوب بپزید.
